“Sinds 2018 horen de postcodes van de Wilhelminapier bij het centrum.” glundert Hans Zoon. Samen met zijn vrouw Jeannette Zoon-Monshouwer geven ze rondleidingen op Rotterdam-Zuid. Ze weten dus waar ze over praten. “Nee joh, we komen hier niet vandaan; we hadden een twee-onder-een-kap in Barendrecht. Maar wat een warm bad bleek Rotterdam-Zuid.” zegt Jeannette op een gure herfstochtend in november.
We waaien bijna de Maas in, die tegen de kade klotst bij de Maassilo. Mensen duiken diep in hun kragen en de meeuwen stoten ontevreden geluiden uit, omdat ze door korte rukwinden steeds van hun lantaarnpaal verjaagd worden. Het genoemde warme bad lijkt ver weg.
Hans gebaart over de Maashaven naar de Wilhelminapier. “Het is ook niet zo gek dat het centrum steeds meer deze kant op komt. Het zit gewoon vol. Hier is nog de ruimte en zijn de mensen ondernemend. Er verandert ook steeds wat hier. Kom je hier over vijf jaar terug, dan herken je het misschien niet eens meer. Bijvoorbeeld: de Maashaven. Nog geen tien jaar geleden lag het hier vol met binnenvaartschepen. Mensen woonden er ook op, er was veel nautische bedrijvigheid. Dat is nu helemaal anders. Nieuwe woningen, nieuwe kantoren, andere bedrijvigheid. En we maken ons nog steeds op voor het Songfestival, hè.”
Jeannette valt hem bij: “Laten we er gewoon even vanuit gaan dat het festival in 2021 doorgaat, dan hebben wij geregeld dat er voor de mensen die in en om de Maassilo logeren en wonen, een speciaal Songfestival-evenement is in de Afrikaanderwijk: Afri Opens Up. Er zijn mooie, historische gebouwen daar en voldoende park en groen om evenementen op te organiseren. En bovendien: voldoende leuke mensen!”
De eilanden van Rotterdam
Hans: “Je bent hier ook op Zuid, hè. Niet in Rotterdam-Zuid. Je bent namelijk op een eiland, het eiland IJsselmonde. Je zou denken dat het Noordereiland het enige eiland hier is, maar dat is er pas een geworden, toen ze hier een haven gingen graven. Het eilandje Feijenoord groeide door dichtslibbing in de loop der tijd tegen het grotere eiland van IJsselmonde aan. Dat is nu de wijk Feijenoord.”
We lopen de Afrikaanderwijk in, waar net de drukbezochte, wekelijkse versmarkt is. Je zou bijna vergeten dat ‘de corona er is’, maar gelukkig zie je toch ook veel mensen met mondkapjes op.
Jeannette: “Je kunt hier echt alles kopen, want aan de randen van de markt zitten ook nog allerlei winkels waar je terecht kunt. Van speelgoed tot aquaria en van scooters tot bruidstaarten. En straks als de horeca weer open mag, kun je hier proeven van alle 150 nationaliteiten die deze wijk rijk is.”
We lopen door een deel van de wijk waar de winkels in de plinten van de flatgebouwen zitten. Plotseling steekt een kleurige graffitischildering af tegen het grijs van het beton. En hoe beter je rondkijkt in de wijk, hoe vaker je zulke mooie kunstwerken ziet. “Ja, dat is er elk jaar: Project POW WOW. Nodigen zij de beste graffiti-artiesten uit om een werk te maken.”
Hans stopt bij een monumentaal, laag pand. Het lijkt wel een … gemaal. Midden in de stad? “Ja, dit is het gemaal op Zuid. Het was ooit groter, maar het heeft nog steeds een belangrijke functie voor de wijk. Nu zijn er theateroptredens, workshops, locale talkhows en cursussen. Wijkcooperatie Afrikaanderwijk zit er en ook een fijne koffiebar en multiculturele wijkkeuken!”
Het wordt alleen maar mooier
In de verte lonkt de moskee, Vogelklas Karel Schot en het beloofde park, maar die bewaren we voor een volgende wandeling. Zuid is groot en er is nog veel te ontdekken. We duiken de Mijnsherenlaan in. “Heee Erik!” zwaait Jeannette. Erik kijkt op uit zijn scootmobiel aan de overkant van de weg en stuurt zijn wagen onze kant op. Hij rijdt langs de graffiti-sanseveria’s die op het viaduct van de metro staan.
“Heee hallo!” antwoordt hij vrolijk. “Komen jullie de fijnste wijk van Rotterdam bewonderen?” We zijn inmiddels in de Tarwewijk, de wijk waar Erik achttien jaar heeft gewoond. En vooruit, niet alleen de Tarwewijk is fijn, maar heel Zuid. Waarom? “Omdat het hier bruist, hier komen de jonge ondernemers heen.”
Het wordt ook nog eens alleen nog maar mooier op Zuid. Het theater is vernieuwd en er zit een nieuw zwembad tegenover met Olympische afmetingen. “Zuidplein Theater hè, geen Theater Zuidplein ” zegt Hans. “We leggen hier de klemtoon net effe wat anders. Want als je de tunnel onderdoor gaat, komt je hier op Zuid.”
Komen jullie de fijnste wijk van Rotterdam bewonderen?
De bollen op Zuidplein
Dat ook de busbaan gaat vernieuwen, weet ook de eigenaar van de oliebollenkraam die er pal onder staat. “Ja, die gaat eraan, die baan. Komt een heel nieuw platform voor in de plaats. Na 54 jaar gaat mijn plekkie veranderen. Ik weet alleen nog niet waar ik heen ga, terwijl ze op 1 december al gaan slopen. Afijn, van het Zuidplein verdwijn ik niet hoor!”
Gelukkig maar. Want zo’n warme oliebol gaat er wel in met dit gure weer.
Er breekt een waterig zonnetje door dat weerkaatst op de Moorse patronen op het Zuidplein Theater. Ertegenover, onder dat nieuwe zwembad, vormen tientallen lampjes samen de naam ‘LISA’.
Jeannette: “Sommige wijkgenoten zien in die patronen van het theater de patronen van een moskee. Op zich snap ik dat wel.” Ze knijpt haar ogen toe. Dan ziet ze Chislaine in de opening van LISA staan. “Heee hoi! Alles goed?” En tegen mij: “Doe haar de groetjes, is echt een toptent en een topvrouw.”
Douwen en rukken
‘Douwen’ staat er op de deur. En ‘rukken’ aan de andere kant. Omdat je gewend bent dat daar standaardteksten staan, levert het een glimlach op als je je beseft wat het ook nog kan betekenen.
“Hoiii”, zegt Chislaine, “Koffie?” Eigenlijk is ze, door corona, niet open, maar de fotograaf en ik mogen toch even een bakkie pleur. En ik stel ook maar meteen de meestgestelde vraag in deze bar-kitchen: “Waarom heet het hier LISA?”
LISA
“Zo heet de dochter van mijn compagnon Danny. We zijn deze zaak drie jaar geleden gestart en we kwamen er eigenlijk niet uit welke naam we zouden kiezen. Het moest wel een vierletterig woord zijn, dat bekt nou eenmaal wel zo lekker en dat zijn vaak de meest succesvolle bedrijfsnamen.
Mijn zoon heet Luka, zijn dochter Lisa. Lisa vind ik een prachtige, zachte naam die door alle nationaliteiten goed uit te spreken is. En het heeft ook nog een kleine link naar de Champs-Elysees, de zaak die hij eerder had. En oh ja, het heeft een beetje de klank van mijn naam, die nooit iemand meteen goed uitspreekt. Eerst vond hij het gek en was hij het er niet mee eens. Maar het werd toch LISA, ook omdat Danny niet met iets beters kwam, haha.
We zijn allebei onze eigen baas en we zijn samen de uitdaging aangegaan om een nieuwe zaak te starten. Let wel: we waren alleen partners in de zaken. Het voelde goed, het was goed en we werkten hard.
Maar ik wist ook dat hij al jaren last had van depressies. Ontzettend moeilijk, vooral voor hem. Vaak ging het goed en dan spatte de passie er vanaf. Grootse plannen voor de inrichting van LISA en hoe mooi het hier zou worden. Maar vaak ging het ook slecht. Dat wisten veel mensen niet, nee.
De zaak was nog maar een paar maanden open, toen hij zichzelf van het leven beroofde. Verschrikkelijk. We waren allemaal helemaal van slag. Vanaf toen had de naam LISA er een extra betekenis bij: een eerbetoon aan Danny. En zijn dochter is er helemaal content mee, hoor. Ze komt hier graag.”
Freeze frame
“Ik vind het belangrijk dat je iemand bent, als je hier komt. Gekscherend zou ik kunnen zeggen dat iedereen een colaatje kan inschenken, maar niet iedereen kan iemand welkom heten. Echt een ontmoeting aangaan. Na drie weken, uit oprechte interesse, nog weten hoe jij je koffie het liefste drinkt. Nou, dat doen we hier wel. En dat werkt als een magneet, zowel voor de gasten als voor het personeel.
Soms kijken we elkaar met zijn allen aan, als we achter de bar staan en dan zetten we de tijd even stil. Kijk nou eens, zeggen we dan. Daar zitten de Turkse mannen muntthee te drinken, daar tikken de artsen van het Ikazia hun epresso achterover en in die hoek zitten de studenten met oortjes in hun boeken door te lezen. En iedereen voelt zich hier thuis.”
Eerst geloven, dan zien
“Ik ben van het adagium ‘eerst geloven, dan zien’. Ik geloof in hospitality, ik geloof ook in deze wijk. Ik hou van Zuid. En ja, het was na 25 jaar zeker wel nodig om hier weer wat aan gebiedsontwikkeling te doen. Maar ik zie hoe mooi het kan worden. En daar durf ik dus ook in te investeren. Wat zeg ik? Mijn hele hypotheek, maar ook mijn hart zit hierin. Onze harten.”
Na een uitstekend bakkie pleur, is het tijd om weer op te stappen. Als ik weer naar buiten loop, op weg naar de metro, valt ineens op dat er nog een bordje op de deur zit:
‘Bedankt dat je hebt bijgedragen aan onze droom’ staat er.
Het bedankje van de mensen in LISA voelt veel breder; in dit deel van de stad wordt gewerkt aan de droom van heel Zuid.
Meer weten over Zuid? Meer weten over Zuid? Download de app ‘Rotterdam-Routes’ om zelf op stap te gaan. Wil je een rondleiding? Ga naar ontdek-rotterdam-anders.nl. Met de app ‘Pow Wow Streetart’ hoef je geen kunstwerk meer te missen. Als ze straks weer open mogen, reserveer dan online een plekje bij LISA via lisarotterdam.nl.