Wat hobbels en kuilen, hier en daar een reling of traptrede en klaar is Kees. Toch? Was het maar zo simpel. Het duurde vier jaar om tot een nieuw Skatepark Westblaak te komen. Jaren van overleg en speuren naar oplossingen voor schier onoplosbare uitdagingen. Maar dat is nu vergeten; Rotterdam heeft zijn toonaangevende skatepark terug. Hypermodern en midden in de stad. Vooral dat laatste blijft uniek.
Na twaalf jaar intensief gebruik was het eens revolutionaire skatepark aan de Westblaak op. De roetvrijstalen elementen waren aan het eind van hun Latijn. De gemeente sloot het park, omdat ze de veiligheid van gebruikers niet langer kon garanderen. Even was er sprake van het park helemaal op te doeken, maar de gemeente had ook oren naar een renovatie. Onder aanvoering van bekende skater Marco Jongeneel pleitten gebruikers voor een nieuw park. Zij zagen geen toekomst voor de tabletops, stalen ramps en quarterpipes van het oude park. Inline-skater Giorgio Oehlers: “De oude materialen hergebruiken was geen optie en staal is niet meer van deze tijd. Moderne parken zijn van beton.” Skateboarder Ricardo Paterno is het daarmee eens: “Je wil je als stad op de kaart zetten, toch? Dat kon niet met renovatie van het oude park. Wilde de stad weer opvallen, moest ze voor een nieuw park kiezen en niet met een minderwaardig plan waarin verroest spul een beetje opgeknapt zou worden.”
De Rotterdamse skate-community pleitte kortom voor een oplossing van wereldniveau. Eentje waarin alle subculturen een plek konden vinden. Aan de Westblaak moesten zowel skateboarders als inline-skaters, bmx’ers en steppers uit de voeten kunnen in een nieuw park. Een haast onmogelijk dilemma, want deze disciplines zijn niet identiek en bepaald niet makkelijk te combineren in één park. Oehlers: “Laat een bmx’er een park ontwerpen en je krijgt iets heel anders dan wanneer je het aan een skateboarder vraagt. Onze ideeën moesten samenkomen. Daarom hebben we ook aangedrongen op een gebruikersgroep die de gemeente kon adviseren over de toekomst van de Westblaak.”
Het eerste plan van deze gebruikersgroep werd net zo geweldig als onhaalbaar prijzig weet Miranda Nauta, projectmanager van de gemeente. “Er was drie ton voor renovatie. Lang niet genoeg voor dit alternatief. De deelgemeente, die toen nog bestond, wilde zes ton extra inleggen. Maar daarmee was het financiële plaatje nog niet rond. Met behulp van Het Nieuwe Instituut hebben we de expertise van enkele in skateparken gespecialiseerde architecten ingeroepen om tot een betaalbare oplossing te komen. En één van deze architecten, Janne Saario, hebben we uiteindelijk gevraagd zijn schetsplan uit te werken.”
Betonnen plaat
Bij de uitwerking naar een definitief ontwerp werd de Rotterdamse skate-community ook betrokken. Zij kon meedenken over de elementen die er moesten komen, over routes door het twaalfhonderd vierkante meter grote park en over de manier waarop alle disciplines een bruikbaar park konden krijgen. Paterno: “In deze sport verdien je respect op straat, door gebruik te maken van elementen als trappen en banken, relingen en richels. Maar de straat is niet gemaakt om te skaten. De perfecte omstandigheden vind je daar nooit. Hoe te gek is het dan als je die obstakels tegenkomt in een skatepark?! Dat geeft ons een middel om onze tricks te oefenen voor je ze op straat toepast.”
“Die perfecte omstandigheden vragen wel wat van het park”, stelt Nauta. “Het moet op de millimeter nauwkeurig aangelegd worden en mag niet verzakken, want met het kleinste niveauverschil blijven de gebruikers met hun wieltjes hangen in scheurtjes en oneffenheden. Daarom hebben we, om het skatepark aan te leggen, ook een aannemer gezocht die zelf skate-ervaring heeft.”
Deze uitdaging werd neergelegd bij het gemeentelijk ingenieursbureau. Medewerker Jan Willem Pots: “Een interessante vraag, want op ongeveer een meter onder de Westblaak loopt de metrobuis en de grond in de stad is slap. Wij hebben uitgerekend dat het skatepark gebouwd kon worden op een grote betonnen plaat. Die plaat rust op 119 palen die naast de metrobuis geheid zijn. Daarna konden de architect en de aannemer aan de slag.”
‘We hebben lang vergaderd en soms zakte de moed ons in de schoenen, maar het is wel de moeite waard geweest’
Wereldniveau
Het bijzondere park waar mensen als Oehlers, Paterno en Briggeman zich hard voor gemaakt hebben, is er gekomen. Briggeman: “Hier ligt een geheel nieuw concept. Ik durf te stellen dat dit park qua vernieuwing tot de top-3 in de wereld behoort. En zeker in Nederland is het van topkwaliteit. Er is een park van vergelijkbare grootte in Amsterdam, maar dat is van het niveau van het oude park aan de Westblaak. Rotterdam kent vier goede parken, maar de Westblaak springt daar met kop en schouders bovenuit. We hebben lang vergaderd en soms zakte de moed ons in de schoenen, maar het is wel de moeite waard geweest.”
Paterno vult aan: “Natuurlijk krijg je een middellijn als je voor elke groep iets moet bieden, maar het park getuigt van visie op de huidige skatecultuur. Het is zo aangelegd dat je de gebouwen rondom als het ware om je heen ziet krullen. Dat geeft een echt stadsgevoel en dat is heel gaaf. De opzet was een park te maken dat ook toegankelijk is voor het gewone publiek; we willen niet afgezonderd zitten maar onze sport laten zien. Het park is leuk aangekleed en ademt sfeer. En vergeet niet dat straks in de zomer nog een tweede deel wordt aangelegd, waarmee de hele middenberm skategebied wordt. Dat maakt het echt compleet. Hier kunnen Rotterdammers en mensen van ver daarbuiten echt weer skaten op wereldniveau.”
Oehlers benoemt wel nog een nadeel van de Westblaak dat aan menig geweten moet knagen: “Ik ben op dit skatepark opgegroeid, maar het ligt dus wel tussen twee drukke wegen. Rotterdam is sowieso geen erg schone stad, maar hoe gezond is deze plek? De struiken aan de zijkanten van het park gaan ook steeds dood. Dat geeft te denken.”
Verbinden
Ook de gemeente is tevreden over het eindresultaat. Nauta: “Het skatepark is een verbindend element tussen het Lijnbaangebied en de Witte de Withstraat. Door de opzet van het park is het ook echt een onderdeel van de stad geworden. We binden hiermee jonge inwoners aan de stad, maar het is tevens een plek waar je kunt komen als je niets met skaten hebt. Het stadscentrum is in onze ogen meer dan winkelen en uitgaan alleen. Ook wonen en sporten zijn onderdeel van een levendige binnenstad. En met dit park verbinden we de van oudsher wat lossere onderdelen van de stad weer een beetje beter met elkaar.”
Westblaak: skate able city space
Architect Janne Saario
De Finse landschapsarchitect Janne Saario is verantwoordelijk voor het ontwerp van het Skatepark Westblaak. Geen onlogische keuze, want Saario staat al sinds zijn zesde op een skateboard. Met een sponsorcontract op zak reisde hij de wereld over. Hij raakte gefascineerd door urbane architectuur en maakte er zijn studie van. Sinds tien jaar integreert hij zijn ervaring op het skateboard met zijn studie en ontwerpt hij skate able city spaces.
Na een brainstorm met verschillende architecten over de toekomst van het skatepark werd Saario als hoofdontwerper gevraagd. Een opdracht die hij met trots aanvaardde: “Een geweldige opdracht, die ik samen met de lokale architect Marcel Musch mocht uitvoeren. Waarom ik werd gekozen? Omdat mijn projecten altijd beginnen met het landschap als basis. Ik probeer eerst de context te begrijpen om van daaruit een park op maat te maken, een park waar de lokale skategemeenschap trots op is. Ik luister naar hun behoeftes en wensen, maar tegelijk probeer ik de publieke ruimte kwaliteit te geven voor alle bewoners. En juist op dat punt kon ik de kennis en ervaring van Musch goed gebruiken; hij kent het gebied op zijn duimpje.”
‘A touch of Saario’
Zoals altijd, probeert Saario iets van zijn eigen skate-ervaring in het project te leggen. Noem het de ‘Saario-touch’. Hier zit dat in de rijkdom van het ontwerp: “Er zijn veel verschillende vormen en die lopen op veel verschillende manieren in elkaar over. Zo ontstaan er zeer uitgebreide mogelijkheden en keuzes voor de gebruikers. Ik spreek hun verbeelding aan, zodat zij zelf hun eigen routes kunnen vinden door het park.”
Uniek in zijn ogen is ook de locatie. “Dit is een solide onderdeel van het stadscentrum. Hier komen veel mensen langs. Musch en ik hebben het zo ontworpen dat het langwerpige skategebied makkelijk toegankelijk is, maar dat je er ook makkelijk langs kunt lopen. Zo nodigen we de gebruikers van het park en voorbijgangers uit tot interactie. Ik hoop ook dat echt iedereen hier gaat komen. Ik ben op veel plekken in de wereld geweest, maar nog nooit zag ik een skatepark van deze omvang midden in het stadshart.”
Puzzel
Dat er langer dan gebruikelijk gediscussieerd werd over het uiteindelijke ontwerp, vindt Saario geen bezwaar. In zijn ogen toont dit aan hoe belangrijk Skatepark Westblaak is voor zowel de stad als de gebruikers van het park. “Ik ben er trots op dat iedereen altijd positief is gebleven. Dit skatepark was een gigantische puzzel, maar we hebben in mijn ogen de beste oplossing gevonden voor iedereen die van deze plek gebruik wil maken.”