Stel je voor: je wordt ouder, woont nog zelfstandig, maar merkt dat sommige dagelijkse taken lastiger worden. Oogdruppels toedienen, medicatie op tijd innemen, een praatje maken met iemand. Vroeger betekende dit: afhankelijk worden van zorg aan huis. Nu zijn er allerlei hulpmiddelen voor je. En technologie helpt een handje. Dat is hard nodig, want de zorg heeft steeds minder mensen die voor steeds meer ouderen te zorgen.
Ik help ouderenzorgorganisaties in Rotterdam, Capelle en Krimpen aan den IJssel bij die enorme uitdaging. We denken na over hoe we zorg anders kunnen organiseren. Het uitgangspunt is: hoe kunnen we mensen langer thuis laten wonen op een manier die bij hen past? Het antwoord ligt niet alleen in professionele zorg, maar ook in (digitale) hulpmiddelen en – minstens zo belangrijk – in de kracht van de gemeenschap.
Digitalisering is geen futuristische oplossing die menselijk contact overbodig maakt. Het gaat om simpele, praktische toepassingen waardoor mensen hun zelfstandigheid behouden. Denk aan een oogdruppelbril om zonder hulp van een thuiszorgmedewerker zelf je ogen te druppelen. Of een medicijndispenser die automatisch aangeeft wanneer het tijd is om pillen in te nemen. Er is zelfs beeldzorg: een tablet waarmee ouderen direct contact hebben met een zorgverlener of familielid, zonder dat iemand langskomt. Kleine aanpassingen met grote impact.
Technologie alleen is echter niet genoeg. Het denken over zorg moet anders. Niet iedereen kan zomaar professionele hulp krijgen. Heeft dat misschien zelfs niet altijd nodig; niet elke hulp- of ondersteuningsvraag is een zorgvraag. Wat als we zorg niet alleen overlaten aan professionals, maar aan de gemeenschap? Buren die checken hoe het gaat, vrijwilligers die een blokje om gaan met een oudere, een mantelzorger die een extra beetje ondersteuning krijgt met digitale tools. Zo wordt zorg een samenspel tussen mantelzorger, vrijwilligers, gemeenschap, technologie en professionele zorg.
Ook belangrijk: de kloof tussen technologie en gebruiker dichten. Veel ouderen zijn terughoudend over digitale zorg. Niet omdat ze het niet willen, maar omdat ze extra begeleiding nodig hebben om ermee vertrouwd te raken. Zorg dus dat digitale toepassingen niet als obstakel, maar als hulpmiddel worden ervaren. Dat kan door training, ondersteuning én door het bespreekbaar te maken. Hoe mooi is het als iedereen toegang heeft tot deze middelen én ze met vertrouwen gebruikt?
De toekomst van zorg thuis in Rotterdam ligt in onze handen. Digitale hulpmiddelen kunnen ons helpen, maar het begint toch echt bij omkijken naar elkaar. Uiteindelijk kunnen we meer dan we denken. Misschien is dat wel de belangrijkste les: niet alleen voor ouderen, maar voor ons allemaal.
KATJA SMITSKAMP TRANSITIEMANAGER
bij ConForte