Leo van Gelder werkt als docent Civiele Techniek bij de Hogeschool Rotterdam. De afgelopen vier jaar was hij daarnaast ook actief als heemraad (lees: dagelijks bestuurder) bij Waterschap Hollandse Delta. Daar was hij verantwoordelijk voor de portefeuille Waterveiligheid. Nu is hij bestuurslid bij stichting ‘De Blauwe Lijn’ met als doel de erfenis van beroemde Nederlandse waterbouwers als Van Veen en Lely actueel te houden. Zijn passie voor water is enorm, zijn cv al net zo indrukwekkend. “Ik heb een achtergrond die nou eenmaal veel met water te maken heeft”, stelt Van Gelder vol trots.
Je bent momenteel bezig met een project dat zich focust op hoogwaterveiligheid?
“Het is een agendapunt dat door de dreigende zeespiegelstijging steeds belangrijker is geworden de afgelopen jaren. Er werd naar mijn mening soms wat lichtzinnig omgegaan met de waarschuwingen omtrent de stijgende zeespiegel. De steeds ernstiger wordende voorspellingen hebben in dat kader inmiddels wel voor een omslag gezorgd, trouwens. Gelukkig maar, want de toekomst van een groot gedeelte van Nederland staat op het spel, met name voor de zuidwestelijke delta. Ik heb voorgesteld om hier, vanuit de Hogeschool, meer aandacht aan te geven. Met name voor een stad als Rotterdam is bescherming tegen het hoogwater essentieel.”
Technische voorzieningen tegen hoogwater zijn dijken, keermuren, retentiebekkens en stuwmeren. Kunnen we hier de komende vijftig jaar nog mee uit de voeten?
“Op dit moment worden we goed beschermd door dijken, duinen en Deltawerken. Denk maar aan de Maeslantkering of de Haringvlietsluizen. Dit gaat goed tot een zeespiegelstijging van ongeveer een meter. Bij een stijging van een meter of meer kan het adequaat functioneren van de Deltawerken niet meer worden gegarandeerd. Het is zaak daar in overleg over na te denken en passende maatregelen te treffen. Veel is nog onzeker en het zijn dreigingen op de lange termijn, nu is dus hét ideale moment voor de Hogeschool om samen met studenten hierover na te denken.”
‘Bij een zeespiegelstijging van een meter of meer kan het adequaat functioneren van de Deltawerken niet meer worden gegarandeerd’
Wat zal er op het gebied van hoogwater-veiligheid moeten gebeuren om de Maasstad de komende vijftig jaar te beschermen tegen het water?
Volgens Leo biedt het huidige systeem van dijken, duinen en keringen nog wel voldoende veiligheid voor die komende vijftig jaar. Maar Rijkswaterstaat en de waterschappen moeten alert zijn en blijven en structureel moeten onderzoeken of de sterkte van het systeem binnen de vereiste parameters blijft. “Uit onderzoek blijkt dat onze duinen nog vrij lang een goede bescherming bieden. Met behulp van duinonderhoud kunnen we de duinen mee laten groeien met de zeespiegelstijging. Om de Maasstad te kunnen blijven beschermen moeten we wel nadenken over de vervanging van de Maeslantkering. Deze zorgt er namelijk voor dat de dijken in Rotterdam, zoals bijvoorbeeld de Westzeedijk, maximaal worden beschermd, zodat we deze niet hoeven ophogen.”
Wat is de algemene tendens onder de studenten als het gaat om milieu, duurzaamheid en met name hoogwaterveiligheid?
“De projecten van een civiel ingenieur zijn nagenoeg altijd ingrepen in de directe leefomgeving. Dus leren wij onze studenten deze ingrepen dusdanig op te zetten dat de samenleving én de natuur daar zo min mogelijk last van hebben. Hoogwater betekent voor onze studenten werkgelegenheid en het is in dit kader belangrijk dat zij oog hebben voor de omgeving oftewel, breed gezegd: verantwoordelijk zijn voor deze planeet.”
Wat is uw advies, wat kunnen wij allemaal doen om een steentje bij te dragen aan het terugdringen van de stijgende waterspiegel?
“De zeespiegelstijging wordt veroorzaakt door de opwarming van de aarde. Daardoor smelt het ijs en zet het zeewater uit. Aangezien de uitstoot van broeikasgassen daar een belangrijke bijdrage aan levert, is het raadzaam deze uitstoot zoveel mogelijk te beperken en meer gebruik te gaan maken van natuurlijke hulpbronnen zoals windenergie of zonne-energie en oppervlaktewater te gebruiken als warmtebron. Simpel gezegd: pak gewoon wat vaker de fiets,” sluit Leo af met een knipoog.