In de maand dat Rotterdam nog één keer ten volle kan genieten van haar kathedraal van de post aan de Coolsingel, blijven wij een nachtje slapen in dat andere stadsicoon. Op een postzegel naast de prachtig gerestaureerde Hef staat het huis van architect Paul Lageschaar en docent/lerarenopleider Jan-Philip van Mourik. In de Rotterdam Architectuur Maand 2019 kun je weer slapen bij architecten in het kader van Wake Up In It. “Wist je dat de Hef altijd het nulpunt was in het spoorboekje van de NS? De treinen in heel Nederland reden op de openingstijden van deze brug.”
Jan-Philip neemt een slok van zijn cava en wijst naar de monumentale brug die het Noordereiland en Rotterdam-Zuid nog altijd verbindt. Het val hangt op zijn hoogste punt, zodat de schepen ongehinderd kunnen doorvaren. “De Hef overspant een zijtak van de Nieuwe Maas, die in 1870 gegraven is, omdat er behoefte was aan extra kademuren in de stad. Het Noordereiland is van oorsprong dus een schiereiland.” Nadat de treintunnel van Centraal naar station Zuid gereedkwam, verloor de brug zijn functie. De oude boogbruggen over de hoofdtak van de rivier zijn weggehaald, maar de stad wilde niet zonder zijn Hef door het leven gaan. De brug is inmiddels gerestaureerd en van mooie, zachtwitte verlichting voorzien.
Het huis van Jan-Philip en zijn partner Paul dat pal aan het spoortalud op het eiland ligt, is in 2014 ontworpen door Paul, die bij bureau Kühne & Co werkt. Het is zo’n beetje het enige moderne huis op het eiland. “Een plekje dat nooit bebouwd is. Aan de andere kant van het eiland ligt net zo’n plukje; daar komt straks een door OMA ontworpen huis op, het bureau van Rem Koolhaas. Dat wij hier een modern woonhuis bouwden, deed nog wel wat stof opwaaien. Want paste dat wel in het historische straatbeeld? Maar inmiddels hoort het onlosmakelijk bij het eiland”, vertelt de architect. De woning is smal en hoog, elke verdieping ligt veertig centimeter over de onderliggende verdieping en er komt steeds een raam in de zijgevel bij. De roodbakstenen constructie wordt met een dakterras bekroond. Door een lage border met stevige beplanting als rozemarijnwilg, duinroos, bamboe en duingras lijk je hier eerder in een weelderige zandverstuiving te staan dan op een eiland in de tweede stad van het land met uitzicht op een enorme klomp staal.
Driemaal Kühne & Co: ‘Zwevend’ kantoor in de Boomgaardstraat, woonhuis naast de Hef en woonhuis in de Boomgaardhof
Rondje stad
Kühne & Co heeft vooral bekendheid gekregen met hun bijzondere ontwerpen op kleine lege gaatjes in de stad. Paul en Jan-Philip nemen ons mee op een fietstocht langs enkele gebouwen waarmee het bureau de stad verrijkt heeft. Via de Willemsbrug fietsen we naar de Witte de Withstraat, waar achter Chinees nachtrestaurant Hung Kee in de Boomgaardstraat het kantoor van het architectenbureau ligt. Paul wijst naar de gevel van het in 2007 ontworpen ranke kantoorpand, waarin verdiepinghoge glazen puien de blikvanger zijn: “Dit is het eerste voorbeeld van verdichting van de stad: het is ontworpen op een smalle strook braakliggende grond. Bijzonder is dat wij voor dit pand luchtrechten bedachten. Het hangt over een parkeerterrein dat niet bij het gebouw hoort. Met de eigenaar daarvan hadden we de deal gesloten dat wij het pand op palen boven zijn terrein mochten laten ‘zweven’; het recht om in de lucht te bouwen als het ware.”
Verderop in de Boomgaardhof, tussen Westblaak en Oude Binnenweg, bungelt een ander ontwerp in de lucht: het woon- annex werkhuis van meer dan 250 vierkante meter staat op slechts 27 vierkante meter grond en overspant het hofje. Ook hier veel licht en glas, afgewisseld met vlakken wit baksteen en stalen balken, waardoor het idee van een dambord ontstaat. De architectuur van Kühne & Co is sprankelend en verrassend, blijkt ook uit de andere projecten die we op de fiets passeren. Zelfs hun enorme huizenblokken in Delfshaven langs het Dakpark en in Jan Kruijffstraat hebben een menselijke maat door subtiele variaties in de gevels.
“Onze ontwerpen vind je vooral in de regio Rotterdam, maar ook in andere steden in het land. Niet in Amsterdam trouwens”, glimlacht Paul terwijl hij wijst naar een door het bureau ontworpen woonhuis in de Delfshavense Schans dat in aanbouw is. “Omgekeerd ook niet, trouwens. Alsof de bureaus uit beide steden elkaar weren in hun eigen stad.”
Kabeljauw met raapstelen
Terug op het Noordereiland wacht ons een moot zacht gegaarde kabeljauw met een zomerstamppot van raapstelen. “Die stonden vanmorgen nog te groeien in de moestuin”, vertrouwt Jan-Philip ons toe. “Het is een vergeten groente, die je niet meer in de supermarkt vindt, omdat ze te kort houdbaar is in het schap”. Zonde, want de friszurige smaak werkt uitstekend bij de boterzachte vis. Terwijl Paul in de keuken vlierbloesem frituurt voor het toetje met fruit en meloenijs, ontspint zich met het zachte licht van de Hef op de achtergrond een intiem gesprek over het opvoeden van kinderen en de rol die ook docenten daarin spelen. Jan-Philip blijkt de zachtaardigheid zelve; hij praat begripvol over de makken van het puberbrein, die door ouders nogal eens stilletjes vervloekt worden. “Ze kunnen gewoon nog niet alles overzien en ze zijn chaotisch. Als ouder heb je ook een verantwoordelijkheid om te zorgen dat je kind goed voorbereid op school komt.”
Als de wijn op is en de straten nagenoeg leeg zijn, stappen we in bed. Met de gordijnen open. Voor Jan-Philip en Paul mag het uitzicht inmiddels vertrouwd zijn, voor ons is zo bovenop de Hef in slaap kunnen vallen een onvergetelijke ervaring.
De Rotterdam Architectuur Maand 2019 loopt tot 16 juni. Via Hotel Rotterdam – Wake Up In It is het mogelijk tijdens de architectuurmaand te overnachten bij een Rotterdamse architect thuis.