Er zijn veel mensen die hem kennen als de ex-vriend van Anouk. Of als een van de lead vocalisten bij Kyteman. Wat veel mensen niet weten, is dat Unorthadox zich van jongs af aan vanuit de traditionele muziek ontwikkelde tot een veelzijdige songwriter, dichter en performer. Zijn verhaal is een aaneenschakeling van anekdotes en gebeurtenissen. Het hoort bij het pad dat hij kiest. Hij conformeerde zich niet. “Omdat ik te weinig verbinding zag en te veel hokjes.”
Het is lastig om een afspraak met Unorthadox te maken. Maar eenmaal in gesprek met de Rotterdammer, blijkt het meer dan de moeite waard. Zijn woorden kiest hij zorgvuldig en ze hebben vaak een diepere betekenis. Net als zijn lyrics. Unorthadox: “Ik ben zelf de muziek gaan maken die ik voor mijn gevoel miste binnen hiphop.”
Unorthadox werd al snel Dox voor zijn vrienden; een toevallige verwijzing naar de Rotterdamse havens waar hij opgroeide. Hij werd geboren als Robert in Rotterdam-Charlois, waar hij samen met zijn moeder woonde. Maar hij was vaak op Katendrecht te vinden bij zijn oma en opa of bij zijn tantes. Zijn leven was niet makkelijk, vertelt hij. Er was veel geweld om hem heen. “Mijn vader was een beruchte uitsmijter, die ik maar weinig zag. Toen ik elf was, begon ik met het schrijven van teksten. Daar kon ik helemaal in opgaan. Urenlang was ik dan bezig met weinig tot niets, maar in mijn verbeelding maakte ik grote reizen.”
Geestelijke armoede
Dox haalde veel kracht uit de teksten van andere rappers. “Ik luisterde ook naar troep, maar heb veel gehad aan wat rappers als KRS-1 en Jeru The Damaja rapten. Door die teksten voelde ik me begrepen en het luisteren ernaar vergrootte op een positieve en krachtige manier mijn bewustzijn.” Dan pauzeert hij even… “Er gebeurden veel dingen in mijn leven die heel heftig waren. Problemen mondden vaak uit in geweld.” Geestelijke armoede, noemt hij het. “Ik heb tegen de stroming in moeten zwemmen met behulp van bijvoorbeeld Jeru The Damaja. Een quote van hem is mij altijd bijgebleven: ‘Leave your nines at home and bring your skills to the battle.’”
Levensstijl
Hiphop gaat voor Dox verder dan alleen muziek. Het is een levensstijl, zegt hij. “Je kunt de negatieve kant omarmen van de straatcultuur of het mooie eruit halen. Wat daar uitspringt, is van niets iets maken. Het heeft mij enorm geholpen. Sterker nog: het heeft mijn leven gered.”
Tijdens het gesprek op het terras van Kopi Soesoe op het Deliplein gaat zijn telefoon voortdurend af en wordt hij gegroet door vrienden die bij hem aan tafel aanschuiven. Twee kleine meisjes komen zijn skateboard lenen. Dox vindt het allemaal prima. Zijn excentrieke uiterlijk en ruige imago staan haaks op de rust en vriendelijkheid die hij uitstraalt. “Ik ken het allebei: ik kan mezelf als een kluizenaar opsluiten, maar ook de spotlights pakken om mensen te vermaken.”
Vuurdoop
Bij het ophalen van anekdotes verschijnt er een glimlach op zijn gezicht. Zoals die van zijn vuurdoop als artiest. Een uitverkocht optreden in de grote zaal van Nighttown. “Ik was al jaren bezig met het schrijven van teksten, maar had nog nooit een microfoon aangeraakt. Ik was altijd met mijn rugtas aan het zwerven door Rotterdam.”
Als puber leerde hij op school een aantal Kaapverdiaanse jongens uit Spangen kennen en hij hing vaak bij hen rond. Dan trok hij zich terug met pen en papier. Ze vroegen hem te spitten, te rappen. En hij merkte dat ze het tof vonden.
‘Alles viel precies op z’n plek. Toen kon ik vaker de microfoon pakken’
Via zijn toenmalige vriendin leerde hij Eddy Fortes kennen. Beter bekend als Eddy Fort Moda Grog. Een pionier in Kaapverdiaanse rap en een grote naam binnen die gemeenschap. “Ik ben hem tot op de dag van vandaag dankbaar. Ik besef nu pas hoeveel hij voor mij heeft betekend. Hij heeft me een stuk laten rappen in zijn show, terwijl ik nog nooit op een podium had gestaan. Daar verdiende ik driehonderd gulden mee! Niet eens voor een heel nummer. Voor een stukje. Weet je hoeveel dat is voor een jongen van zeventien jaar?! En het ging heel goed. Iedereen ging uit z’n dak. Dat heeft mijn leven veranderd. Ik had nooit gedacht dat ik ooit zou optreden. Tot die dag.’
Dox maakte vervolgens op jonge leeftijd furore in de underground hiphopscene. Hij werd door hiphopkenners erkend en als dé grote belofte gezien. In deze pré-internettijd – we hebben het over de jaren ’90 – werd er veel op straat gerapt. Je had toen nog geen albums van Nederlandse hiphopartiesten. “Ja, je had Osdorp Posse.” Dox werd gevraagd te rappen op verzamelalbums. In de Wow Pow studios in Rotterdam-West zag hij dat er meer mensen serieus bezig waren met het opnemen van muziek. “Ik behoorde tot een jonge generatie rappers in tegenstelling tot bijvoorbeeld The Anonymous Mis (Remon Stotijn, frontman van Postmen, red.), E-life, U-niq en Eli Rock.” Tegelijkertijd vormde Mike Redman een podium voor hiphop in Nighttown Café door ‘open mics’ te organiseren. “Alles viel precies op z’n plek. Toen kon ik vaker de microfoon pakken.”
Theater
Dox is heel trots op zijn ervaringen in het theater, vertelt hij. Hij kreeg daar ook daadwerkelijk erkenning voor, nadat hij een moderne productie van Romeo en Julia van Shakespeare hielp regisseren. Ook herschreef hij de klassieke teksten naar raps die hijzelf voordroeg en die mime-spelers uitbeeldden.
Van het een kwam het ander en zo kreeg Dox een rol in het theaterstuk Sleepwalking Democracy waarin hij naast acteur Nasrdin Dchar stond. “Mijn ultieme erkenning in het theater kreeg ik tijdens de theatershow De Laatste Dichters, gebaseerd op de opkomst en ondergang van het legendarische Afro-Amerikaanse dichterscollectief The Last Poets. Een van deze ‘godfathers’ van de hedendaagse rap – die naar Nederland was gekomen voor deze show – was erg onder de indruk van mijn optreden. Hij drukte me op het hart dat ik altijd moest blijven staan voor wat ik doe.”
Broederschap
Het gesprek gaat plots over een bijzondere ontmoeting die Unorthadox met Colin Benders (Kyteman) had. “Door een bizarre samenloop van omstandigheden ontmoetten we elkaar”, vertelt hij met een grote glimlach. “Colin werd op zeer jonge leeftijd door een producer uitgenodigd om een trompet in te spelen op een nummer van mij. Hij hoopte op een dag met me samen te werken”, reconstrueert Dox. “Zonder te beseffen stonden we jaren later samen op een ander verzamelalbum. Colin inmiddels met zijn eigen compositie. Het nummer van Kyteman, zonder dat ik wist wie dat had gemaakt, bleef me bij en inspireerde me om te schrijven. Toevallig ontving ik via via ook een demo van hem. Het was een muzikale uitnodiging. Ik herkende zijn stijl meteen. Toen was het gelijk ‘aan’. Ik belde ‘m op en ging naar hem toe. Het klikte zo goed dat we een week lang 24/7 muziek hebben gemaakt. Dat was echt broederschap.”
Intieme momenten
Daarna werd Dox als lead vocalist onderdeel van Kytemans HipHop Orkest, en later The Kyteman Orchestra. Ze boekten succes na succes, stonden op megafestivals en toerden in binnen- en buitenland. Tijdens deze intensieve samenwerking met de band kreeg Dox ook een relatie met rockdiva Anouk, waardoor de nieuwsgierigheid naar hem als persoon nog groter werd. In die periode strikte BNN hem voor een documentaire Who the f#ck is Dox? “Het was de bedoeling de plotselinge veranderingen in mijn leven te portretteren. Tijdens de opnames eindigde mijn relatie met Anouk. Dit was een enorme explosie. Op intieme momenten moest ik geëmotioneerd voor de camera verschijnen. Alle toeters en bellen eromheen werden me teveel. Ik wilde me terugtrekken om in tune te blijven en zonder ruis onderzoek te doen naar harmonie.” Hij vertrok weer uit Amsterdam, waar hij een tijd had samengewoond met Anouk en waar hij samen met haar een zoontje kreeg en kwam weer terug naar Rotterdam.
Grotere verhaal
Dox is blij om terug te zijn in ‘zijn stad’ Rotterdam. Hij vertelt trots over de optredens van vorig jaar met the Kyteman Orchestra, waar het live-album The Jam Sessions, uit is voortgekomen. Momenteel is hij bezig met de productie van zijn eigen nummers, die hij samen met verschillende muzikanten maakt. “Ik zoek daarbij niet per se naar het beste van het beste binnen de artiestenrange, het gaat mij om het karakteristieke gehalte. Kunnen ze mee in het grotere verhaal, de meerdere lagen van mijn teksten en de sfeer die ik met mijn band wil creëren?” Over zijn huidige proces zegt hij: “Ik ben daar aangekomen waar ik wil zijn, ik maak nu de muziek die ik vroeger al wilde maken.”