Tijdens een concert in Coachella in 2012 wordt het publiek met stomheid geslagen. Ineens staat daar op het podium de imposante verschijning van Tupac. Hij beweegt en zingt. De crowd gaat uit zijn dak. Dit kan niet. Deze hunk met goddelijke torso is niet onsterfelijk. Hij is dood; al jaren. Doodgeschoten in 1996. Maar daar staat ‘ie en rapt de sterren van de hemel.
Tezelfdertijd schetst een cartoonist-artiest in Schiebroek een plaatje: ‘De Verwoeste Stad’ van Ossip Zadkine op een foute slagroomtaartsokkel op het zo lege Stationsplein. Zo is ons belangrijkste beeld voor iedereen goed te zien. Als betrokkene bij de herdenking van het bombardement op 14 mei 1940 liepen de rillingen over mijn rug. Waren we net goed bezig met het opbouwen van een traditie op Plein 1940, krijg je dit voorgeschoteld. Met dank aan een zeer wijze commissie is dit onzalige plan van tafel.
Het heeft me wel aan het denken gezet. Het Stationsplein is een geweldige, drukbezochte plek. Niet alleen door passanten; het krijgt ook een verblijfsfunctie. Nou heeft een andere wijze commissie zich gebogen over een invulling van dat plein: twee gele wereldbollen van Olafur Eliasson. Daar komt bij dat Rotterdam dit jaar de stad viert, onder meer met een eerbetoon aan de Wederopbouw door Winy Maas. De ‘Stairway naar Under the Stars’, een tijdelijke stalen hommage die daarna plaatsmaakt voor die wereldballen. Die daar even lang zullen staan als het station meegaat: een echte Eliasson. Twee zelfs, voor de prijs van één.
‘Ik zie het al voor me: iedere dag twaalf minuten lang Zadkine op het plein. Als hologram’
Maar is dat nog van deze tijd? Uit een opdracht aan studenten over hoe we in de toekomst ingrijpende gebeurtenissen herdenken, bleek dat het digitaal en visueel moet. Ik zie het al voor me: iedere dag om 13:27 uur twaalf minuten lang Zadkine op het plein. Als hologram. Op je smartphone een bericht hoe je er komt. Om 13:40 uur is het plein weer leeg. En als het avond is, beklimt de Nieuwe Rotterdamse Peuter in laserstralen de ‘Maastrap’. Op de tonen van Michael Jacksons ‘Billy Jean’.
En, vooruit, doen we een paar jaar ’s ochtends en ’s avonds tussendoor Olafurs toverballen. Elke dag in een andere kleur: het publiek mag kiezen. Duur? Innovatie mag wat kosten en kunst ook. Let’s make it happen!
Kees Vrijdag
Voormalig adviseur kamer van koophandel en O.A.
Voorzitter van de stichting herdenking 14 mei 1940