Voor even waren Katendrecht en de Wilhelminapier vorig jaar het centrum van de hedendaagse kunst. Rijen bezoekers trotseerden de kou voor de kunstbeurzen van de Rotterdam Art Week. Museumdirecteuren en verzamelaars stonden in hippe loodsen zij-aan-zij met mensen op zoek naar ‘iets leuks voor boven de bank’. Diezelfde succesformule moet Rotterdam van 5 tot 9 februari opnieuw omtoveren tot het mekka van kunst en design. RAW Art Fair is met 66 galeries ook weer van de partij.
Stromen bezoekers pendelden van de Cruise Terminal naar de Fenix- en SANTOS-loods en over de hoerenloper weer terug. Op Twitter heerste zelfs even paniek: een deurstop bij RAW Art! En dat busje naar de Putsebocht, dat zat steeds vol. Scènes waarvan de Rotterdam Art Week alleen maar had kunnen dromen. Amsterdamse galeries verkasten naar Rotterdam, bezoekers laafden zich aan hedendaagse kunst, hipsters hingen rond op kekke borrels. De kunst deed goede zaken.
Toegankelijk
Niet alleen liefhebbers waren in hun nopjes. Ook beleidsmakers en vastgoedontwikkelaars hieven het glas. Dit was hoe zij het altijd hadden bedoeld. De Wilhelminapier en Katendrecht als metropolitane en culturele yuppenmagneet. Een van de aanstichters was RAW Art Fair. In 2012 riep organisator Bob Smit deze beurs in het leven als tegenhanger van het ‘chique’ Art Rotterdam. RAW – wat staat voor real art works – toonde vernieuwende, jonge en minder conceptuele kunst in een toegankelijke omgeving. RAW presenteerde niet alleen een mix van gevestigde én jonge Nederlandse galeries, maar zorgde ook voor muziek, eten, performances en feestjes. Smit: “Vergelijk het maar met de Parade. Daar wil je ook een fles wijn kopen en de hele avond kunst kijken.” Dat moest ook mogelijk zijn met hedendaagse kunst. En zo ontstond RAW. “An independent art fair with a festival flair”, zoals Smit RAW zelf graag noemt.
Zware dobber
Vorig jaar werd RAW in pakhuis SANTOS gehouden, een voormalig opslagloods voor Braziliaanse koffie aan de Hilledijk. Afgemeten aan de stroom bezoekers en de resultaten, was de beurs een succes. De galeriehouders deden goede zaken én kenden goede aftersales. Maar de opslagloods zelf bleek wel erg raw. Smit tastte uiteindelijk diep in de buidel om de loods artproof te maken en een go te krijgen van de brandweer. De facilitaire voorzieningen lieten bovendien te wensen over. Gasten – inclusief de premier en een van de hofdames van de koningin – moesten naar het toilet in mobiele cabines. SANTOS was dus fantastisch voor de sfeer, maar toch iets te ruig voor een professionele kunstbeurs.
Cruise Terminal
Smit is daarom blij dat de beurs nu plaatsvindt in de Cruise Terminal Rotterdam. Hij sloot een contract voor de komende tien jaar. Smit: “Dat is goed voor de rust en kwaliteit van de beurs. Het is een fantastische ruimte en de faciliteiten zijn steengoed. In SANTOS mocht ik vanwege brandvoorschriften bovendien maar 135 bezoekers per verdieping toelaten, waardoor we duizenden bezoekers zijn misgelopen. Dat zal hier niet snel gebeuren.” Iets minder robuust is de Cruise Terminal wel. Maar met zijn raw edges – hoekstands voor jonge en vernieuwende galeries – en eigenzinnige aankleding, claimt Smit dat RAW gewoon raw blijft.
Art is business
Ook binnenkort zijn weer tientallen Nederlandse galeriehouders te zien op RAW. Ongeveer 10 procent komt uit de Maasstad. En, te oordelen naar de sponsoraanvragen, lijkt Nederland definitief uit de crisis. Volvo, Rabobank, Nationale Nederlanden en Kinner Italia: ze weten RAW allemaal te vinden. Smit begrijpt het wel, hij ziet zijn beurs zelf ook als een nieuwe vorm van marketing. Bedrijven willen zich steeds vaker met hedendaagse kunst en vernieuwing associëren en ze zien ook dat de klanten van galeries een interessante doelgroep vormen. Bovendien staan ze te popelen om hun relaties een kaartje voor RAW aan te bieden of om er een bijeenkomst te organiseren. Smit: “Art is business en kunstbeurzen zijn de nieuwste marketingtool voor bedrijven.”
Kritiek
Toch was er ook kritiek. Zo zou slechts 10 procent van de bezoekers hebben betaald voor zijn kaartje. Smit weet dat niet alle bezoekers een kaartje kopen. “RAW Art Fair is een verkoopbeurs. Per verkochte stand krijgt elke galeriehouder een aantal vrijkaarten voor zijn klanten. Die komen gratis of met korting naar de beurs. Ik vind het dus heel gezond dat een groot deel van het publiek geen betaald kaartje heeft. Dat er ook heel veel kunstkijkers op het programma afkomen, is natuurlijk super. Maar dat drankje, hapje, feestje en optreden regel ik in eerste instantie om een goede marktplaats te creëren. Galeriehouders hebben uiteindelijk liever tien kopers die de beurs leeg kopen, dan 50.000 betalende kunstkijkers.”
Gratis programma
Ondanks dat RAW Art niet primair een pu-blieksevenement is, organiseert Smit toch een uitgebreid gratis programma. Een band contest, Rotterdamse dj’s, art talks, lezingen en feestjes. Zodat de bezoeker direct de sores van de werkweek van zich af kan schudden. Smit: “Kunst kijken en waarderen vergt een zekere mate van ontspanning. Als je de loungeruimte van de Cruise Terminal binnenkomt, stap je meteen in een nieuwe wereld. Na een hapje, drankje en een optreden ben je direct relaxed. En dan krijg je vanzelf zin om naar de kunstbeurs te gaan.” Dat dit ook veel kunstkijkers trekt, ziet Smit als een win-win. “Alle kunstkopers waren ooit kunstkijkers. Bovendien hebben de kijkers een gaaf dagje uit. En de kopers na de beurs een hip en jong feestje.”
Veelzijdiger dan ooit
Ook dit jaar is RAW Art weer onderdeel van de Art Rotterdam Week. Het kunstspektakel beperkt zich dus niet tot de Cruise Terminal. Veel culturele instellingen hebben speciale activiteiten, de Kunsthal heropent, Art Rotterdam en Art at the Warehouse vinden plaats, en in ‘De Rotterdam’ van Rem Koolhaas wordt een designbeurs gehouden: OBJECT. Ook RAW Art is met zijn grote buurman in gesprek over een ‘tentoonstelling met een view’ op de 9e en 32e etage. Daarmee ligt het zwaartepunt van de kunstweek opnieuw rond de Wilhelminapier. De verhuizing van Art Rotterdam naar de Van Nelle doet volgens Smit niet af aan de synergie. Smit: “Deze Art Rotterdam Week is groter en veelzijdiger dan ooit. Je vindt bovendien op veel meer plekken kleine initiatieven. In het Douwe Egberts Café, in hotelkamers, in kunstenaarsinitiatieven. Geloof me, van 5 tot 9 februari kan geen Rotterdammer meer om hedendaagse kunst heen.”