Veel Rotterdammers fietsen dagelijks langs het Groot Handelsgebouw, hét icoon van de wederopbouw. Toch heeft het grootste bedrijfsverzamelpand van Nederland, met een oppervlakte van wel vijf voetbalvelden, een gesloten imago. Directeur Marius Meurs wil de stad weer laten zien wat voor moois het rijksmonument te bieden heeft.
“Dit jaar bestaat het Groot Handelsgebouw 65 jaar. Na de Tweede Wereldoorlog lag Rotterdam plat en moest de stad weer opgebouwd worden. Tweehonderd groothandelaren namen het initiatief voor een groothandelsgebouw. Het was uiteindelijk architect H.A. Maaskant die de opdracht kreeg om het gebouw te ontwerpen; hij reisde af naar Amerika om inspiratie op te doen. Maaskant was een visionair, snapte goed wat Nederland nodig had en ontwierp een gebouw dat ongekend was. In het pand moest ruimte zijn voor kantoren, showrooms en om voorraad op te slaan. De gangen zijn zo breed dat er een vorkheftruck doorheen kan. Het mooie is dat, 65 jaar later, het gebouw nog steeds gebruikt wordt waar het voor was bedoeld. Handel! Omdat het zo breed is opgezet, kunnen wij heel makkelijk ergens een muur neerzetten of weghalen waardoor we nieuwe ruimtes creëren voor bedrijven. Wij huisvesten hier advocaten, architecten, maar ook een kinderopvang, sportschool en creatieve, kleine ondernemers. Iedereen is welkom en huurders blijven graag lang zitten.
In de jaren tachtig en negentig grensde het Groot Handelsgebouw direct aan Perron Nul. Hierdoor raakte het gebouw behoorlijk in zichzelf gekeerd. Het is net een stad in een stad. Alles wat we nodig hebben, kunnen we hier vinden. Van dat gesloten imago willen we nu af. Bijna iedere Rotterdammer heeft hier wel een verhaal. Tijdens de verbouwing van het centraal station kon je hier je fiets stallen, mensen gaan regelmatig naar café Engels, hebben de trap op het stationsplein beklommen of zijn in The Suicide Club geweest. Ik wil het Groot Handelsgebouw weer teruggeven aan de stad. We zijn een rijksmonument en verplicht het te onderhouden, maar we willen er ook mee verder. Het gebouw moet leven! We denken er aan om de bioscoop boven op het dak, Kriterion, nieuw leven in te blazen en we organiseren in het kader van ons 65-jarige bestaan verschillende evenementen. Nog niet zo lang geleden stond onze parkeergarage 65 uur lang vol met feestende mensen op de Garage Party in samenwerking met Motel Mozaïque. Fantastisch om Rotterdammers op zo’n manier weer bekend te maken met het Groot Handelsgebouw!”
65 jaar geleden ontwierp H.A. Maaskant samen met architect Willem van Tijen het Groot Handelsgebouw. Het architectenbureau van Van Tijen huist nog steeds in het gebouw, inmiddels onder de naam Kokon. Henk Middelkoop, directielid Kokon, wordt nog altijd verrast door het gebouw.
“Het bijzondere aan het Groot Handelsgebouw is dat het nog steeds gebruikt wordt waar het oorspronkelijk voor bedoeld was: als bedrijfsverzamelgebouw. Samen met kapper Kaat zitten wij hier al vanaf het begin. Daar zijn we trots op.”
Een jaar geleden is Middelkoop toegetreden tot de directie van Kokon en dook hij in de geschiedenis van het architectenbureau. “Door de jaren heen heeft het bureau verschillende namen gehad en uiteindelijk is besloten om onder één naam verder te gaan, vandaar de naam Kokon. Onze connectie met het verleden lijkt door alle nieuwe projecten bijna weggezakt, maar we hebben veel betekend voor de wederopbouw. De sky was the limit in die tijd en diverse Rotterdamse Rijksmonumenten zijn door ons bureau ontworpen. Omdat Rotterdam na de oorlog weggevaagd was, konden we groots denken. Maaskant is uiteindelijk apart verder gegaan met het ontwerpen van grote gebouwen. In navolging van Van Tijen, richten wij ons al bijna een eeuw op de woningbouw en de zorg.”
Kokon houdt zich bezig met innovatie. “We hebben het Kokonlab. Het is belangrijk om nieuwe technieken te blijven ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan beton uit de 3D-printer of aan tiny houses op de daken van bestaande gebouwen, om het woningtekort op te lossen. Die ideeën komen voort uit liefde voor ons vak.”
Over de toekomst van het Groot Handelsgebouw heeft Middelkoop ook ideeën. “Architecten willen nooit reclame op de gevels van hun gebouwen zien, maar voor de historische waarde van dit gebouw zouden de oude reclame-uitingen best weer opgehangen mogen worden. Het Groot Handelsgebouw was zijn tijd 65 jaar geleden ver vooruit en aan ons de taak om de historie levend te houden. Dus hang de reclame van Persil, Agfa en Martini gerust weer terug!”
Naast bedrijven die al 65 jaar onderdeel zijn van het Groot Handelsgebouw, komen er ook steeds nieuwe ondernemers bij. Een van die bedrijven is het Venture Café, onderdeel van Cambridge Innovation Center (CIC). Dit bedrijf zorgt voor de verbinding tussen ondernemers, investeerders, studenten en overheidsorganisaties. Doel: innovatie en groei te versnellen.
“We zitten nu iets langer dan een jaar in het Groot Handelsgebouw”, vertelt Anoesjka Imambaks, directeur van het Venture Café. “We ondersteunen ondernemers bij het opzetten van hun bedrijf en organiseren iedere donderdag een netwerkbijeenkomst waar iedereen welkom is. Daarmee willen we het offline contact tussen ondernemers en investeerders stimuleren. Rotterdam heeft onwijs veel te bieden, alleen weet niet iedereen het te vinden. Onze organisatie brengt mensen bij elkaar en wijst ze in de goede richting.
Wij zijn de spin in het web. We zorgen ervoor dat buitenlandse delegaties in contact komen met de ondernemers uit Zuid-Holland en zo de innovatiekracht van onze regio zien. Zo zetten we Rotterdam op de kaart. In het Groot Handelsgebouw kun je binnen het CIC een bureau of kantoor huren. Daarbij krijg je veel mooie extra’s, denk aan een gezonde lunch, toegang tot de massagekamer en ruimtes om meetings te houden. Ondernemers zitten vaak 24 uur per dag in een hokje weggestopt; wij willen ze de ideale werkplaats bieden. Het Groot Handelsgebouw is daarvoor de perfecte plek. We zitten hier tussen twee vliegvelden in, de universiteit en hogeschool zijn vlakbij en we zitten dicht bij de Rotterdamse havens. Het entrepreneur-DNA zit bovendien in de Rotterdammers, wij ademen ondernemerschap.
Als we naar de toekomst kijken, zien wij onszelf ook op het dak. De oude bioscoop Kriterion verbouwen en verhuren voor het organiseren van evenementen zoals exposities of lezingen – dat zou toch te gek zijn? Daarmee geef je een open karakter aan het gebouw. Kriterion is klein, maar magisch. Het kan veel betekenen voor onze stad.”