Het Hofplein is al decennialang een iconisch en druk verkeersknooppunt in hartje Rotterdam. Vooral de fontein in het midden is een veel gefotografeerd fenomeen. Bij het kampioenschap van Feyenoord dient de fontein bijvoorbeeld als vreugdewater of verkoeling na een oververhit sportseizoen. Waar het plein ooit symbool stond voor mobiliteit en stedelijke dynamiek, groeide de behoefte aan een meer leefbare en duurzame invulling van deze centrale locatie. De komende tijd verandert het drukke verkeersplein in een groen, autoluw stadsplein met meer ruimte voor voetgangers en fietsers. Auto’s rijden in de toekomst langs de randen van het plein. De tram blijft, er komen 150 bomen en de iconische fontein blijft het middelpunt. Met de komst van 15.000 nieuwe woningen in het centrum is deze aanpassing hard nodig. Want het levert betere luchtkwaliteit, minder hittestress en een prettiger gebruik van de buitenruimte op. Gers! portretteerde drie gepassioneerde personen die met liefde meewerken aan deze bijzondere verbouwing.
Rotterdam is mijn stad, daar wil ik bij horen!
Remco Versteeg, projectleider
“Projecten gaan niet over één nacht ijs; er komt veel bij kijken. Voordat de uitvoering echt van start gaat, hebben we al veel overleggen en communicatiemomenten gehad. Sinds 2021 zijn we bezig met de herinrichting van het Hofplein. Van onderzoekend en creatief naar uitvoering en realisatie. De werkzaamheden worden in vijf stappen uitgevoerd en de eerste fase is in april van dit jaar van start gegaan. Tot eind 2027 zijn we bezig om van het Hofplein een stadsplein te maken, waar minder ruimte is voor doorgaand verkeer en meer voor groen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen heel gelukkig worden van groen.
Inmiddels werk ik vijftien jaar bij Ingenieursbureau Rotterdam en ik heb al veel verschillende projecten mogen begeleiden. Van de grote verbouwing van de Coolsingel tot de herinrichting van de Binnenrotte en het bouwplan van de Parkhaven. Bij ons bureau werken meer dan 500 enthousiaste specialisten en generalisten. Als stadsingenieur werk ik vanuit een focus op kwaliteit aan topprojecten, met als doel onze stad nog mooier, leefbaarder en duurzamer te maken voor iedereen die hier woont, werkt of recreëert. De herinrichting van het Hofplein is een geweldige uitdaging, omdat er veel verschillende partijen bij betrokken zijn, zoals de Gemeente, RET, BAM, Fietsersbond, landschapsspecialisten, ondernemers en bewoners. En iedereen kijkt door een eigen bril en heeft verschillende ideeën en belangen. De rollen van de participerende partijen verschillen per fase. Gelukkig hebben we een goede dynamiek binnen de groep; er is een goede flow. Het is de kunst onze krachten te bundelen en het zo goed mogelijk voor iedereen vorm te geven. Uiteraard zijn er dilemma’s en keuzes te maken, maar uiteindelijk gaan we met elkaar voor het beste resultaat.
Ik ben trots als het ons lukt om het project af te ronden binnen de afgesproken tijd én met het geplande budget. In de toekomst zou ik graag nog een vergroeningsproject bij de Blaak willen begeleiden. Dan is de cirkel rond en heb ik alle Rotterdamse straten uit Monopoly gehad; Coolsingel, Hofplein en Blaak. Maar of dat er nog van komt voor mijn pensioen? Rotterdam is mijn stad, daar wil ik bij horen en aan meewerken!”
De bewoners en ondernemers zijn de experts
Jef Pfaff, omgevingsmanager Hofplein
“Ik ben opgegroeid in Brabant, afgestudeerd in Nijmegen en heb een Brabantse moeder en Rotterdamse vader. Inmiddels woon ik alweer dertig jaar in ‘mijn’ Rotterdam en ik ben hier op veel projecten ingehuurd als omgevingsmanager, zoals de Roseknoop, Kralingse Plas en de Maastunnel. Het Hofplein is een uitdagend project om aan mee te mogen werken. Vier jaar geleden gestart met een uitgebreid participatietraject over het ontwerp en nu in uitvoering. Ondertussen met veel omwonenden en ondernemers in gesprek. Zij zijn onze ogen en oren.
In dit project hebben we met veel stakeholders te maken: ondernemers, bewoners, scholieren, weggebruikers, andere projecten die ook in de stad in uitvoer gaan en natuurlijk de politiek. Een complex geheel dat veel afstemming en communicatie vraagt. We gebruiken verschillende communicatiemiddelen naast elkaar. Straatinterviews, grote en kleine bijeenkomsten, online vragenlijsten, sociale media, website en advertenties. Je merkt dat het onderwerp enorm leeft onder de omwonenden en ondernemers en daarom willen we hen nauw betrokken houden bij onze volgende stappen. Voor de start hebben we zestien bijeenkomsten tussen Spangen en Crooswijk georganiseerd en ook zijn er bijna tienduizend brieven uitgegaan om Rotterdammers te informeren. Het is vooral belangrijk om vanaf het begin duidelijk en transparant te zijn. De boodschap is dan ook: het gaat even pijn doen en het is niet leuk, maar uiteindelijk krijgen we er een mooi, groen, autoluwer stadsplein voor terug. Eerst het zuur, dan het zoet.
Vanaf de start van het project betrekken we ook visueel en auditief gehandicapten. Zij zijn van cruciaal belang voor de effectiviteit van de tijdelijke maatregelen zoals omleidingen en bereikbaarheidsinformatie op straat. We hebben met hen een wandeling om het plein gemaakt, dat was voor mij een eyeopener. Daar kwamen heel bruikbare tips uit, zoals het gebruiken van fluorescerende letters op verkeersborden en het groter maken van de ruimte tussen hekjes. Als we mensen met een beperking als uitgangspunt nemen, is het voor iedereen goed en duidelijk geregeld. We houden met vier mensen alle meldingen bij en gaan met de actiepunten aan de slag. Binnen het projectteam hebben we alle ruimte om mee te denken over vraagstukken. We kunnen nieuwe dingen uitproberen, daarvan leren en het daarna goed afronden. Rotterdam is een geweldige stad om voor en in te werken!”
In het nieuwe plaatje worden de beelden meer zichtbaar
Sabrina Kers, projectmanager
“Als een van de projectmanagers bij het project herinrichting Hofplein ben ik onder andere verantwoordelijk voor de verhuizing van drie bijzondere bronzen beelden van kunstenaar Willem de Kooning. Op maandag 18 augustus zijn deze beelden door een specialistisch verhuisbedrijf verplaatst naar een beveiligde opslagplaats waar zij tot 2027 blijven staan.
Willem de Kooning maakte in de jaren 70 grote sculpturen, waaronder Seated Woman, Reclining Figure en Standing Figure. De beelden staan bekend om hun dynamische en expressieve karakter en vielen eigenlijk helemaal niet zo op. In het nieuwe plaatje krijgen ze een veel prominentere plek, waardoor ze meer zichtbaar worden. Dat verdienen ze ook. Het zijn tenslotte prachtige grote beelden waarvan er twee in bruikleen zijn van de Willem de Kooning Foundation in New York en één beeld is van Gemeente Rotterdam. Dankzij steun van fondsen en de inzet van museumdirecteur Wim Beeren werd Seated Woman opgenomen in de beeldencollectie van Rotterdam.
Voor de verplaatsing kwam er iemand van de Willem de Kooning Foundation naar Nederland gevlogen. Met elkaar hielden we in de gaten of alles goed verliep. Het was bijzonder om te zien dat de beelden op verschillende manieren bevestigd waren en losgemaakt werden. Over twee jaar komen ze alle drie op een natuurstenen sokkel te staan. Tijdens de verplaatsing heeft een bedrijf alles ingemeten en zij gaan ons verder helpen bij het verdere ontwerp van de sokkels. Ook voor de terugplaatsing in 2027 moet een speciaal plan gemaakt worden. Het mag niet te vroeg, omdat ze dan beschadigd kunnen raken, maar ook niet te laat, omdat ze er nog bij moeten kunnen zonder te veel obstakels. Ik heb aan veel projecten in Rotterdam meegewerkt, maar dit is toch net even iets anders. Het is enorm groot en ik leer er heel veel van. Het blijft mooi om mee te mogen werken aan een groene, leefbare stad.”