Eind jaren 70 had Nederland gastarbeiders nodig. Zij kwamen met de instelling om geld te sparen, daarmee een huis te kopen in hun geboorteland en dan terug te keren. Uiteindelijk bleef 99 procent van hen in Nederland vanwege het goede loon en de mogelijkheid om hun familie hiernaartoe te halen. Fatma Yilmaz (39) haar opa en vader kwamen in die periode vanuit Turkije samen naar Nederland om te hier werken in de metaalfabriek. Niet veel later volgde de rest van haar familie.
Fatma is zelf geboren en getogen in Rotterdam-Zuid. Op zestienjarige leeftijd verloor ze haar vader. Het heeft haar gevormd tot de vrouw die ze vandaag de dag is. Het verlies van haar vader op zo jonge leeftijd dwong haar sterk in haar schoenen te staan en verantwoordelijkheid te nemen. Haar moeder kampte door het overlijden destijds met psychische problemen. “Wij hebben haar toen geadviseerd naar onze familie te gaan in Turkije”, vertelt Fatma. Ze bleef achter met haar vier broers en zussen. “Het was een moeilijke periode, maar uiteindelijk zijn we er sterker uitgekomen.”
Van paracetamol naar verlovingsring
Toen ze 23 was, vond ze onverwachts de liefde van haar leven. Terwijl ze met hoofdpijn paracetamol ging kopen bij een benzinestation, ontmoette ze hem toevallig. “Een Turkse vrouw op de Spaanse Polder”, zei hij verbaasd. “Ik dacht totaal niet aan trouwen”, zegt ze lachend. “Ik wilde mij focussen op mijn carrière en niet verbonden zijn aan iemand, omdat ik al genoeg verantwoordelijkheden had.”
Toch veranderde deze ontmoeting haar perspectief op de toekomst. “Toen mijn man en ik twee weken samen waren, gingen we elkaars familie ontmoeten en toen bleek dat ik zijn broer en schoonzus vier maanden eerder al had ontmoet tijdens een vakantie in Londen.” Dit toeval versterkte hun band alleen maar en voor ze het wist had ze een verlovingsring om haar vinger.
Terugvinden van werkgeluk
Fatma werkt in Delfshaven als wijknetwerker bij Team Toekomst. Ze werft kinderen voor sport- en cultuuractiviteiten in de wijk en verzorgt de ouderondersteuning. Daarnaast beantwoordt ze vragen van gezinnen als die er zelf niet uitkomen. “Mijn vorige baan gaf mij geen voldoening. Ik ging destijds huilend naar mijn werk. Mijn oudste zei dat hij me miste omdat ik veel weg was, we waren net verhuisd en ik was zwanger van mijn tweede zoontje.” Het werd Fatma allemaal te veel. Ze besefte dat het tijd was om te stoppen met haar baan; ze focuste zich acht jaar volledig op de kinderen en het gezin. “Tot een vriendin vroeg of ik het niet leuk vond om te solliciteren bij Team Toekomst. Ik ben begonnen als vrijwilligster en twee weken later kreeg ik een contract aangeboden.” En daar zit ze helemaal op haar plek.
Balanceren tussen twee identiteiten
“Ik ben veel gediscrimineerd door mijn hoofddoek”, vertelt Fatma. In de coronaperiode was ze net begonnen als vrijwilligster bij Team Toekomst. “Ouderen waren geïsoleerd en konden niet zo veel. Toen kwam ik met het idee een kleinigheidje te overhandigen aan elke bewoner en hen te vragen of ik iets voor hen kon betekenen. Ik werd vaak weggejaagd.”
Wat dat betreft is Fatma’s leven een balans tussen haar Turkse en Nederlandse identiteit. “Ik voel mij niet 100 procent Turks, maar ook niet 100 procent Nederlands. Als ik in Turkije ben, ben ik een Europeaan en dus in hun ogen een buitenlander. Hier ben ik een buitenlander, maar daar ben ik dat ook.” Of ze daar moeite mee heeft? Nee, ze heeft het geaccepteerd. Wat ze er wel van geleerd heeft is dat tonen van wederzijds respect te allen tijde het allerbelangrijkste is: “Zolang je respect naar elkaar toont, ongeacht ras, kleur en geloof, dan is het oké.”
Weloverwogen beslissing
Fatma heeft wel overwogen terug te keren naar Turkije, voornamelijk vanwege het klimaat en de levendige sfeer. “In Nederland gaan alle winkels om 18.00 uur dicht, in Turkije kun je 24/7 naar buiten om gewoon ergens koffie of thee te drinken.” Toch verkiest ze Nederland boven Turkije. “Ik heb hier een leven opgebouwd. Ik ben hier geboren en opgegroeid, en ik heb hier mijn baan. In Turkije is de zorg minder goed geregeld en je hebt er minder rechten. Vakantie in Turkije is altijd leuk, maar daarna is het toch weer fijn om thuis te zijn”, zegt ze vastbesloten.
Daarmee is Fatma niet alleen een waardevolle toevoeging aan de Nederlandse samenleving, maar is ze ook een bruggenbouwer tussen gemeenschappen. Ondanks de uitdagingen die ze heeft ervaren, blijft ze zich inzetten voor haar medemens. Haar gastvrijheid zorgt ervoor dat iedereen met open armen wordt ontvangen, zolang er respect is voor elkaar en voor al die verschillende culturele en religieuze achtergronden.