Stel je voor: een nieuwe buurt middenin een binnenstad. Waar monumentale panden samengaan met nieuwbouw, waarvan de architectuur flirt met het rijke verleden. Waar het heden het verleden ontmoet en samen een prachtige toekomst tegemoet gaan. Het bestaat. In Schiedam. Op het terrein van de voormalige distilleerderij Dirkzwager.
Ze hebben het er maar druk mee in Schiedam. In 2030 moet de stad er minstens zesduizend nieuwe woningen bij hebben. Maar hoe doe je dat, als er amper plek is om te bouwen? Dan kijk je of er lege plekken in bestaande wijken op te vullen zijn. Inbreiding heet dat. Het Dirkzwager-terrein bleek de perfecte locatie.
Nuchter en doordacht
”Wij proberen alles wat kán mogelijk te maken”, zegt Antoinette Laan, wethouder van Schiedam. “En dat moet op bestaande plekken, want Schiedam is gewoon vol. We moeten dus inbreiden, rekening houdend met de bestaande bewoners en bebouwing. Dat doen we nuchter, doordacht en bewust van onze rol als gemeente. Nuchter in de zin dat we bouwen moeten overlaten aan mensen die er verstand van hebben; de ontwikkelaars. De gemeente schetst daarbij de kaders waarbinnen wij woningen willen toevoegen. Bouwen moet dus goed doordacht gebeuren, maar het moet ook wel iets toevoegen en het accent leggen op de gave stad die Schiedam is. De ontwikkeling van het Dirkzwager-terrein is heel speciaal vanwege het jeneververleden en de monumenten die er nog gewoon staan. Daar moet je als gemeente zorgvuldig mee omgaan, want een nieuwe wijk moet wel een lange tijd meegaan.’
Distilleerderij Dirkzwager
Eerst een stukje geschiedenis. Jeneverstad Schiedam telde in de hoogtijdagen rond 1881 een kleine vierhonderd branderijen, veertig distilleerderijen en 64 mouterijen. Het roemruchte jeneververleden zie je ook nu nog terug in het Dutch Distillers District. Dat is het gebied langs de Schie, de Lange Haven en de Buitenhaven. Hier vind je verschillende producerende en vernieuwende distillateurs. Dirkzwager was een van die distilleerderijen in de stad. Het familiebedrijf ging in 2016 failliet, waarna het terrein verlaten achterbleef.
De historie omarmen
De gemeente deed een uitvraag voor herontwikkeling van het gebied, waar vijf geïnteresseerde ontwikkelaars een bod op uitbrachten. De keuze viel op projectontwikkelaar en bouwer Van Wijnen. “Zij sprongen eruit”, vervolgt Antoinette. “Zij wilden zowel de geschiedenis van het gebied omarmen als er het nodige in veranderen. Het moet geen openluchtmuseum worden natuurlijk. We gaan nu echt een nieuwe buurt toevoegen aan de historische binnenstad. Hoe bijzonder is dát?”
Spannende opgave
Bijzonder is het zeker, onderschrijft ook Arjan van Meijeren, directeur Projectontwikkeling bij Van Wijnen. “Maar het was ook een spannende opgave, want je kocht toch een failliete boedel. Een gebied dat vol staat met monumentale gebouwen en met slooppanden. Dat is heel anders samenwerken met de gemeente dan wanneer je gaat bouwen op een VINEX-locatie. Bouwen in de historische binnenstad is complex en vergt aangepaste bouwmethodieken. Je kunt er bijvoorbeeld niet komen met een grote heimachine. Dat vraagt overleg met de gemeente om overeenstemming te bereiken. Daar zijn we altijd goed uitgekomen. We zetten er met elkaar de schouders onder. Naast de goede samenwerking met de gemeente geeft de belangstelling van potentiële kopers van de woningen ons vertrouwen. Het is een uniek gebied, dat ook veel Rotterdammers aanspreekt.’
Knipoog naar het verleden
De nieuwe wijk krijgt 150 woningen die in vier fases gebouwd worden. Er komen herenhuizen, pleinwoningen, appartementen en hofwoningen variërend van 100 tot 200 vierkante meter. Een knipoog naar het verleden zijn de namen van de herenhuizen, die een link hebben met de jeneverindustrie. Jules (Deelder, die een groot liefhebber van jenever was), Maarten (Dirkzwager, grondlegger van het familiebedrijf), Dirk (het eerste deel van de naamgevers van het gebied), Bobbie (vernoemd naar Bobby’s Gin) en Floor (vernoemd naar het beeldbepalende Floryn-pand). Elk woningtype heeft zijn eigen karakteristieke uitstraling. Een mix van nieuwbouw en transformatie van monumenten, branderijen en beeldbepalende gebouwen. Vele krijgen een nieuwe bestemming zoals een boetiekhotel, (dag)horeca en creatieve ondernemingen.
Dwalen in de openbare ruimte
Alsof deze ontwikkeling nog niet onderscheidend genoeg is, is er iets wat het nog unieker maakt. Van Wijnen richt in samenwerking met de gemeente Schiedam ook de openbare ruimte in. “We bouwen niet alleen woningen, maar pakken ook de openbare ruimte aan”, legt Arjan uit. “We hebben gekozen voor een groene, duurzame en sociale inrichting. We maken pleinen en hofjes, die via dwaalsporen (wandelpaden) met elkaar verbonden zijn. Dat stimuleert ontmoeting. De stadsboswachter adviseert ons over de groene inrichting. We gaan het regenwater zichtbaar opvangen en langzaam afvoeren, zodat bij plensbuien het riool niet overbelast raakt. Zelfs de oude alcoholopslag van Dirkzwager krijgt een nieuwe functie als waterberging!”
Veel belangstelling
De herenhuizen die in de eerste fase zijn gebouwd, gingen als warme broodjes over de toonbank. Dat zal met de woningen in de volgende fasen niet anders zijn. “Er is veel belangstelling uit Rotterdam en Den Haag, maar ook Schiedammers komen in beweging”, weet Antoinette. “Daar zijn we als gemeente natuurlijk blij mee, want zo komt de lokale huizenmarkt weer meer in beweging. Nieuwe schouders voegen zich dus samen met de sterke, bestaande schouders van Schiedam. Samen dragen ze de stad verder.”
Levend jeneververleden
Schiedam houdt het jeneververleden levend. Hier vind je de hoogste brandersmolens ter wereld, waarvan een deel op het Dirkzwager-terrein staan. Ook vind je er oude pakhuizen en distilleerderijen. Met het jeneverkunstwerk Overloop, de historische jeneverreclames op verschillende gevels in de binnenstad en de jeneverglaasjes boven op de lantaarnpalen in de Hoogstraat is dit verleden nog verder zichtbaar. Zin in een cocktail met Schiedams gedistilleerd? Bij POST, Oniria, in de skybar van het Van der Valk hotel en bij 1714 Drinks & Bites schenken ze het. Elk jaar viert Schiedam het International Dutch Distillers Festival (IDDF). Onderdeel daarvan is een restaurantweek waarin Schiedamse koks gerechten bereiden met Schiedams gedistilleerd en je kunt dan dansen op livemuziek en kunst happen op de art route. De week wordt afgesloten met een groot muziekfestival. Onder het genot van een Schiedams drankje geniet je van een line-up met de beste Nederlandse acts.
Parel van de regio
De oplevering van Dirkzwager Schiedam, inclusief de inrichting van de openbare ruimte, staat gepland voor 2026. “Schiedam wordt steeds mooier”, stelt Antoinette. “De stad komt van heel ver. In zijn boek De eeuw van mijn vader schetst Geert Mak een beduimeld beeld van de stad: Zwart Nazareth. Ruim een eeuw later is de stad enorm in beweging en hard op weg om de onbetwiste parel van de regio te worden.”
Iets voor jou, zo’n woning op deze locatie in Schiedam? Check dan dirkzwagerschiedam.nl