Wat: De oerwereld van het dier ten opzichte van de synthetische wereld Door: Dick Elffers
Bijzonder: het grootste gevelkunstwerk van Nederland, ten tijde van de wederopbouw Bouwjaar: 1960
Cor Kraat wil graag, binnen het thema circulaire economie, een kunstwerk voor de bibliotheek van Hoogvliet bespreken. Het ronkende vrachtverkeer op de A4 en de industriële vergezichten doen ons peinzen. Dit lijkt niet bepaald een duurzaam gebied. Waarom in godsnaam wil hij hier af-spreken? Maar het stadshart van Hoogvliet ziet er onverwacht modern en leefbaar uit en bij het winkelcentrum zit ‘ie dan, op een draaiend stoeltje in een plantsoen.
“Ik wil dit schitterende kunstwerk onder de aandacht brengen.” Kraat wijst enthousiast omhoog naar de gevel van de bibliotheek. “Vanaf 1960 was het kunstwerk bevestigd aan de gevel van het rubberkantoor van Shell in Pernis. In 2013 werd het gered van de sloopkogel en nu heeft het een tweede leven.”
De kunstenaar Dick Elffers wilde de oerwereld van het dier in contrast zetten met de synthetische wereld van Shell, weet Kraat te vertellen. “Het is een samensmelting van dieren, zoals je ziet. En wat er nou zo goed aan is, is dat de horens van het rund tegelijkertijd de vleugels van de vogel zijn. Verder lijkt het alsof het voor deze locatie is ontworpen. Kijk, die kleuren van het gebouw ernaast – dat groen komt er zelfs in terug! Het ziet er ook op een afstand prachtig uit. En het is op het zuiden gericht. De hele dag schijnt de zon erop – nou ja, als-ie schijnt natuurlijk, dat zou die nu ook moeten doen. En wat ook zo goed gedaan is, is dat het een halve meter van de muur is bevestigd. Aan de randen krijg je daardoor diepte en schaduw. Het is anders op ieder moment van de dag.”
Bovendien heel knap, meent Kraat: ondanks dat het werk vijfentwintig ton weegt, is er toch een luchtig sokkel ontworpen om het door de Porceleyne Fles gemaakte glazuurreliëf te dragen. “Het zit zo goed in elkaar. Ook de compositie; het is niet precies in het midden van de muur geplaatst, want dat is saai. Ze hebben het ook op de juiste hoogte gemaakt, zo steekt de helft van de kattenkop er speels bovenuit.”
Er is jaren aan gewerkt om het te behouden en het deze mooie nieuwe plek te geven. “Iedereen die deel heeft genomen om het hiernaartoe te krijgen, heeft een schitterende prestatie geleverd.”
Mogen ze dit kunstwerk ook ooit demonteren en er andere dingen van maken? “Met kunst niet! (lacht) Maar behouden wel. Kijk nou, de zon… Zie je hoe de schaduw op de muur tekent? En die kleuren zich ineens verdiepen – schitterend!”
Cor Kraat maakt kunst in de openbare ruimte waaronder De Nieuwe Delftse Poort aan het Pompenburg, Kromme Lantarenpaal in de Karel Doormanstraat, M.S. Rottebocht aan het Noordplein en vele andere werken. Ook maakte hij deel uit van het kunstenaarscollectief Kunst & Vaarwerk. Bekende werken zijn de polaroid aan de pyloon van de trambrug in Noord en de Hoedendoos van Vopak in de Botlek. Ook de rode BMW aan het Weena is een bekend beeld van zijn hand.
Dick Elffers (Rotterdam, 1910 – Amsterdam, 1990) doorloopt eind jaren twintig de kunstacademie. Hij verdiept zich in allerlei disciplines – als schilder, tekenaar, graficus, ontwerper, beeldhouwer, illustrator – en realiseert typografische boekprojecten. Hij ontwikkelt zich in allerlei vakgebieden, zoals keramiekreliëfs, wandtapijten en architectonische ontwerpen. Van 1970 tot 1976 is hij als docent monumentale kunst verbonden aan de kunstacademie in Den Bosch. Zijn werk, waarvoor hij vele prijzen ontving, is opgenomen in de museale collecties.