Wat begon met een toevallige verhuizing en verliefdheid op Schiedam, eindigde in een meeslepende thrillerserie waarin de hele stad een rol speelt. Letterlijk. Acteur, theatermaker en regisseur Koen Wouterse en fotograaf en filmer/dop Twan de Veer maakten speciaal voor het 750-jarig jubileum van de stad de vierdelige bioscoopserie De Familie. Een project waar volkstheater, Shakespeare, jenever en jeugd samensmelten tot een ijzersterke actiethriller waarin letterlijk honderden Schiedammers een rol spelen.
Ik ontmoet Koen en Twan in Twans studio, gevestigd in een oud herenhuis in Rotterdam-Noord. De dynamiek tussen de twee is direct voelbaar: Koen, bruisend van ideeën en anekdotes, wordt in balans gehouden door Twan, die rust, overzicht en technische expertise brengt. Een creatief duo dat elkaar feilloos aanvoelt en aanvult!
Per ongeluk verliefd op Schiedam
Het verhaal begon in 2015, toen sloeg de vonk sloeg over. Niet tussen Koen en Twan, maar tussen Koen en Schiedam. Koen woonde destijds nog met zijn vrouw en dochter in Amsterdam, waar hij een goedlopend theatergezelschap had. “We zochten een huis in de omgeving van Rotterdam en kwamen per ongeluk in Schiedam terecht. Het was liefde op het eerste gezicht. De stad heeft iets rauws, iets eerlijks. Die liefde heeft zich vertaald in alles wat we sindsdien hier hebben gedaan.”
Samen met zijn vrouw Anne Rats richtte Koen theatergezelschap De Stokerij op, want de liefde voor theater is de rode draad in hun leven. Hun eerste productie? Hamlet, maar dan als stadsspektakel. “We wilden het toegankelijk maken. Shakespeare is van oorsprong volks theater, geen elitaire kunst. Dus we maakten er een Schiedamse happening van. Iedereen deed mee: kinderen, jongeren, horeca, noem maar op.”
Hamlet is een Schiedammer werd het motto, compleet met T-shirts en een parade door de stad. Het stuk sloeg in als een bom. Maar bij Koen bleef één gedachte hangen: “Hamlet begint middenin een tragedie. Wat gebeurde daarvoor?”
Een thriller vóór Hamlet
Die voorstelling plantte een zaadje. “Want Hamlet begint met een mysterie: zijn vader is dood, zijn moeder trouwt met zijn oom. Maar wat is daaraan voorafgegaan?” Die vraag liet Koen niet los. Hij droomde van een prequel, niet op het toneel, maar als serie. “Een romantische actiethriller, met jongeren én volwassenen, een soort Stranger Things, maar dan Schiedams.”
Koen wilde een prequel maken. Geen toneelstuk dit keer, maar een serie. Een romantische actiethriller. Na 3 jaar sprak hij deze droom uit naar Twan, die razend enthousiast was! Precies op dat moment kwam Schiedam 750 naar hem toe om na te denken over een stuk. Koen glundert: “Ze zeiden: denk groot. Dus dat deed ik.”
Ze zeiden: denk groot. Nou, dat deed ik. Negen afleveringen, stadsspektakel bij de ruïne, vuurwerk, alles. Maar ja, we zijn niet in Amsterdam. Dus na veel rekenen kwamen we uit op vier afleveringen. En zelfs dat is al gigantisch
Aanvankelijk pitchte Koen een serie van acht of negen afleveringen, inclusief live stadsspektakel bij de ruïne, vuurwerk, alles er op en eraan. Maar ja, we zijn niet in Amsterdam. “Maar dat bleek financieel niet haalbaar, het is immers geen Amsterdam. Dus na veel rekenen kwamen we uit op vier afleveringen. En zelfs dat is al gigantisch. We kregen het erdoor, met weinig middelen maar wel met veel vertrouwen.”
Die serie werd De Familie: een modern Schiedams drama dat losjes is gebaseerd op Hamlet, maar zich afspeelt binnen een jeneverdynastie. Maar verjis je niet, De Familie is géén regiosoap. “Het is rauw, spannend, duister. Er wordt gescholden, gemoord, gesekst”, zegt Koen. Het verhaal draait om twee zussen; een geadopteerde dochter die de legale tak van het familiebedrijf runt en een biologische dochter die de illegale kant beheert. Wat volgt is een explosieve strijd vol geheimen, spanning en persoonlijke drama’s.
De cast bestaat uit vijf professionele acteurs – waaronder Kenneth Herdigein, Manoushka Zeegelaar Breeveld, Stefan Rokebrand, Rosetta Drenth en Bart van Sliedregt – aangevuld met een enorme groep Schiedamse jongeren en vrijwilligers.
Van kind tot hoofdrolspeler
“De kinderen die ooit meespeelden in onze Hamlet, zijn nu hoofdrolspelers,” vertelt Koen. “Ik weet nog heel goed dat ze na afloop van de Hamlet voorstelling tegen me zeiden: “Meneer, ik heb een sport gevonden, mag ik op de stokerij?”. “Sindsdien hebben we een Jonge Stokerij: kinderen die ooit meespeelden in onze eerste Hamlet en inmiddels zijn doorgegroeid tot serieuze jonge acteurs. De meesten zijn nu 17 of 18 jaar, sommigen gaan naar de toneelschool. We hebben een waanzinnig sterke pool opgebouwd van jongeren die wekelijks met ons repeteren, lessen volgen en soms zelfs met ons mee toeren. Dus toen we De Familie gingen maken, was er geen twijfel over wie de hoofdrollen kregen.” Zo ontstond er een unieke mix van ervaring en lokaal talent.
Twan is verantwoordelijk voor de camera, het licht, het geluid én de edit. Een flinke klus, zeker in een productie van deze omvang. “Ik ben eigenlijk freelance fotograaf en videomaker,” vertelt hij. “Ik werk veel voor bedrijven, vooral in de arbeidsmarktcommunicatie branche en kom van oorsprong uit de reclame hoek. Daardoor ik weet hoe belangrijk voorbereiding en structuur zijn.” Toch belandde hij min of meer toevallig in dit avontuur. “Mijn dochter zat bij De Stokerij. Ik bracht haar naar repetities, zat daar te wachten… en begon maar wat te fotograferen. Zo leerde ik Koen kennen. Het klikte meteen, we gingen steeds meer samenwerken. Nu, jaren later, werken we soms samen tot drie uur ’s nachts aan deze serie. Maar ik doe het met liefde.”
Hij kijkt even op. “Het gekke is: dit project voelt alsof alles wat ik hiervoor heb gedaan, een aanloop was naar dit moment. Alles komt hier samen. En dat het zo totaal anders is dan mijn dagelijkse werk, maakt het juist zo bijzonder.”
Irado als bad guys
Opvallend in deze serie is de rol van Irado – de Schiedamse milieudienst – die de illegale tak leidt in het verhaal. “Ik fietste door de stad en dacht: Irado is overal. Ze doen zóveel in de stad,” vertelt Koen. “Ze halen de bruggen op, maken de straten schoon, verzorgen de plantsoenen, hangen verkeersborden op… Je kunt bijna geen straat in Schiedam doorfietsen zonder iemand van Irado tegen te komen. Juist omdat ze overal zijn, maar niemand ze echt opmerkt, kwam ik op het idee om hen als bad guys te vragen. Dan heb je namelijk pas echt een probleem. Want ze zien alles, zijn overal en komen er nog mee weg ook.”
Hij grijnst. “Dus in ons verhaal geeft de vrouw die de illegale tak van het familiebedrijf leidt ook de leiding aan Irado. Perfect, toch? En we konden er ook nog reclame voor maken! Want eerlijk: Irado ís gewoon een heel tof Schiedams bedrijf. Eén van de weinige steden met z’n eigen milieudienst, en ze doen het geweldig. Toen we ze vroegen, zeiden ze ook meteen volmondig ja. Terwijl… het gaat ver, hoor.”
Hij pauzeert even. “We leggen iedereen van tevoren uit hoeveel geweld er in de serie zit en wat ze kunnen verwachten, we willen niemand naaien.” Koen houdt van spoilers weggeven. Dus spoiler alert: in aflevering één snijden ze iemand aan stukken. In aflevering twee lopen ze met geweren te zwaaien. “En ze vonden het nog leuk ook! Dat is toch geweldig? Die samenwerking, dat vertrouwen, en vooral: het gevoel dat je samen met de hele stad zo’n project draagt. Dat maakt dit echt bijzonder.”
Schiedam in de hoofdrol
De productie draait op toewijding. Op liefde voor de stad. Op mensen als Ine Elderkamp, hoofd vrijwilliger en, volgens Koen, “een goud mens.” Ook haar man Mark is onmisbaar en de rest van het productieteam, zonder hen hadden we het echt niet gekund. Iedereen deed vrijwillig mee, van winkeliers die kleding leverden, tot scholen die meewerkten en bands die de soundtracks verzorgden. “We zijn een klein clubje, mensen denken vaak dat we veel groter zijn. Maar dit project doen we grotendeels met zijn tweeën, en een leger aan Schiedamse vrijwilligers.” In totaal werkten zo’n 2500 Schiedammers mee aan het project.
Ook op muzikaal vlak ademt De Familie Schiedam. Ze hebben enkel gekozen voor Schiedamse muzikanten, er doet zelfs shanty koor mee! Die hebben ze overigens allemaal los gefilmd, met de afspraak, “we weten niet waar je erin komt, want pas in de edit gaan we kiezen waar we je gaan gebruiken”. Twan licht toe: “Dat valt telkens wonderbaarlijk goed op zijn plek. Alsof je er enorm goed over na hebt gedacht van tevoren, maar we zoeken echt terwijl we bezig zijn.”
Natuurlijk heb je een globaal beeld van “dit moet een koor zijn”, maar om dit af te krijgen is zo’n gepuzzel! Dat merken we ook echt in de kwaliteit van het editen, als je namelijk net de verkeerde muziek eronder zet, een te lang shot hebt, of een kleur die niet klopt, dan is je hele kijk ritme verloren. Dat gevoel wat je triggert bij mensen, hangt soms echt van een millimeter of milliseconde af.”
Intiem en groots tegelijk
Wat De Familie bijzonder maakt, is de combinatie van intimiteit en ambitie. De passie druipt er vanaf en je voelt dat dit niet voor de massa is gemaakt maar voortkomt uit creativiteit, een goed idee en hard werken. “We zijn geen grote studio,” zegt Koen. “We zijn gewoon een klein clubje dat iets groots probeert te maken. We werken keihard, draaien avonden door tot drie uur ’s nachts en toch voelt het licht, creatief en vrij.”
Dat is ook hun kracht, benadrukt Twan: “Bij grote producties duurt alles langer en kost het meer. Wij kunnen ter plekke beslissen: dit shot werkt niet, we doen het anders. Daardoor blijft het fris.”
Toch was het spannend. “Ik had momenten van paniek,” zegt Koen. “Dat ik dacht: we gaan keihard op ons bek. Maar Twan bleef rustig. Hij zei nuchter: als je kop eraf moet, dan maar nu en dan maar samen. In dat geval kom je maar bij ons wonen in Rotterdam.”
Dit smaakt naar meer. What’s next?
Twee afleveringen zijn inmiddels in première gegaan. De eerste draaide weken langer dan gepland met 24 uitverkochte zalen. Aflevering drie verschijnt op 28 juni, de laatste aflevering op 4 september, met een feestelijke première in Pathé Schiedam.
Wat hierna, het filmfestival? “Dat zou prachtig zijn,” zegt Twan. “Maar we blijven klein. We willen de vrijheid houden om ter plekke te beslissen. Geen logge structuren, maar creativiteit en snelheid.” Koen knikt. “Het is niet voor de massa gemaakt, maar voor Schiedam. Een ode aan de stad. We grappen nog wel eens dat we het pukkeltje zijn die doen alsof ze heel groot zijn, maar we zijn maar een heel klein clubje. Daarnaast heb ik natuurlijk ook nog de Stokerij samen met mijn vrouw Anne Rats.”
Twan voegt toe: “Een vertoning bij een streamingdienst zou ook tof zijn, dan kan je het nog wat vaker terugkijken. Maar dit project heeft al zoveel gebracht: verbinding, trots, creativiteit.” “En dat allemaal vanuit het pittoreske Schiedam!” zegt Koen. “We hebben iets gemaakt dat blijft. Anders dan een theatervoorstelling die verdwijnt. Hier kunnen mensen op terugkomen. Het is tastbaar. En dat we hiermee 15.000 mensen bereiken? Dat voelt als een droom die uitkomt, daar zijn we trots op.”
Wil je de serie zien of meer weten over De Stokerij?
Volg @stokerijschiedam of check www.destokerijschiedam.nl