Klein wonen is in. In Nederland schieten zogenaamde tiny houses de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond. Vaak zelf ontworpen en gebouwd door mensen die streven naar financiële vrijheid en een kleine ecologische voetafdruk. Is het een hype of zijn kleine huisjes de toekomst?
Het fenomeen tiny houses komt uit de Verenigde Staten. Door de financiële crisis in 2008 konden mensen hun hypotheek niet meer betalen. Ze bouwden enorme schulden op, met huisuitzetting tot gevolg. Eenmaal opgekrabbeld, hebben de pioniers aldaar het heft in eigen hand genomen door een eigen huis te bouwen. Klein, duurzaam en bestendig tegen het natuurgeweld dat in Amerika een grote rol speelt. En vooral: onafhankelijk, los van het systeem.
Beter voor de aarde
Marjolein Jonker (42) uit Alkmaar is een van de eersten met een tiny house in Nederland. Ze woonde in een doodnormaal rijtjeshuis, maar wilde meer tuin dan huis. Daarnaast is ze altijd gek geweest op kleine huisjes. “Cabins in de bossen of de tiny cottages aan het strand in Engeland. Ik wilde meer in de natuur zijn, maar ook beter voor de aarde zorgen”, stelt ze. “Ik besefte dat ik, door kleiner te gaan wonen, echt een bijdrage kan leveren aan een duurzamer leven.”
Toen Jonker ongeveer twee jaar geleden op internet zocht naar kleine woonvormen, vond ze veel informatie over de beweging in Amerika, maar nog niets in Nederland. “Ik dacht wel: dit is wat ik wil. Door erover te gaan schrijven, ontdekte ik dat de behoefte in Nederland veel groter was dan ik had gedacht.” Inmiddels woont ze op twintig vierkante meter midden in het groen en geeft ze lezingen in het land waar gemiddeld zo’n tweehonderd man op afkomen.
‘Je begint met een bad op het dak en een uitschuifkeuken, maar je kiest al snel voor eenvoud’
Bad op het dak
Ook Jan-Willem van der Male (32) en Noortje Veerman (30) behoren tot de voorlopers op dit gebied. Ze zijn de eerste tiny house-bewoners van Rotterdam en kwamen Marjolein tegen in hun eigen zoektocht. Hun drijfveer om kleiner te wonen gaat vooral over financiële onafhankelijkheid. Van der Male is bouwkundige en architect. Hij droomt er al langer van zijn eigen huis te bouwen. “Geen hypotheek en toch een eigen huis, dat kunnen maar weinig mensen zeggen”, zegt hij. Ze wonen nu krap een half jaar in hun huisje van negentien vierkante meter op een trailer op Heijplaat. Het huis ontwerpen duurde acht maanden. Daarna werkte Van der Male zeven maanden voltijd aan de bouw. Veerman behield haar baan, dus werkte in haar vrije uren mee: “Je begint met een bad op het dak en een uitschuifkeuken, maar je kiest al snel voor eenvoud.” Ze hebben te maken met een bouwbesluit, maar ook met de regelgeving van de RDW, omdat ze met het huisje de weg op willen. “Ons ontwerp was elke keer in strijd met de regels. Als je het goed kunt weerleggen, is dat geen probleem, maar het kost wel veel tijd”, aldus Van der Male.
Slimme oplossingen
Hun vurenhouten huisje is zelfvoorzienend. Warmte verkrijgen ze via een houtkachel en energie door zonnepanelen op het dak. Het hemelwater vangen ze op en filteren ze voor gebruik. Een gloednieuw composttoilet, dat urine en ontlasting gescheiden opvangt, is ingebouwd in de badkamer. “Overal zijn slimme oplossingen voor”, vertelt Veerman trots. Ook over de inrichting heeft het stel goed nagedacht. Het aanrecht is in één handomdraai te verlengen met een tussenstuk, de traptredes fungeren ook als kastplanken en de hanglamp verlicht met een simpele toepassing meerdere zitplekken.
Iedereen kan het
In de tijd dat de twee Rotterdammers aan hun nieuwe onderkomen werkten, ontstond bij Van der Male het idee mensen te leren ontwerpen en bouwen. Hij richtte de Tiny House Academy op, een plek waar hij mensen begeleidt bij de realisatie van hun kleine droomhuis. Eerst in de scheepswerf van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij, inmiddels op de Keilewerf. “Ik heb nu dertien deelnemers die de cursus volgen, allemaal in een andere fase. Je kunt gewoon instromen. Daarnaast bouwen nu drie mensen aan hun huisje. Ik help ze op weg en begeleid ze in het ontwerp- en bouwproces. Daarvoor hoef je geen bouwachtergrond te hebben. Iedereen kan het. Je moet er alleen wel veel tijd en energie in stoppen. Je moet het echt willen.”
‘Wij kopen de rotte appelen uit de vastgoedmarkt’
Huisje van restmateriaal
Op de vraag wat een tiny house kost, kijkt het stel elkaar glimlachend aan. Veerman: “We hebben er inmiddels nu zeker 35.000 euro in zitten. Dit is inclusief alle installaties. Dan heb je nog de uren van Jan-Willem meegerekend.” Van der Male vervolgt: “Het is tijd of geld. Als je tijd hebt om tweedehands materialen te verzamelen, kan het zeker goedkoper. Je moet dan wel een plek hebben om alles op te slaan. Bouwbedrijven bieden vaak materiaal goedkoper of zelfs gratis aan. Kozijnen die bijvoorbeeld verkeerd zijn ingemeten.” Dat is waarschijnlijk zijn volgende project: een huisje van restmateriaal. “Deze kunnen we dan als festivalhuisje gebruiken ter promotie van tiny houses.”
Uit onderzoek van Stec Groep onder Nederlanders blijkt dat de voorkeur voor klein wonen (tot zestig vierkante meter) verdubbelde in ons land. Vooral bewoners van grote steden zijn bereid genoegen te nemen met minder vloeroppervlak. De toenemende voorkeur voor klein wonen komt voort uit het groeiend aantal kleine huishoudens en het belang van een eigen woonidentiteit. Tiny houses vormen een niche. Mensen die daarvoor kiezen, kiezen voor een bepaalde manier van leven.
“Allereerst hebben we minder spullen. Je denkt goed na voor je iets koopt, want we hebben nu maar weinig ruimte”, legt Van der Male uit. “Daarnaast moeten we ons steeds bewust zijn van ons verbruik”, gaat Veerman verder. “Als we niet genoeg zonlicht hebben opgevangen, kunnen we ons water niet elektrisch verwarmen. Je gaat er vanzelf zuiniger mee om. En we ontdekten dat als je de volumeknop van de platenspeler omhoog doet, je meer energie verbruikt. Daar had ik nooit bij stilgestaan!”
Extreem
Momenteel zijn er vijftig tot zestig tiny houses in aanbouw in Nederland. Tegelijkertijd biedt een aantal gemeenten zoals Almere, Den Helder en Alkmaar mensen de ruimte te experimenteren. Zij stellen tijdelijk locaties beschikbaar om te wonen. Veerman: “Het blijft een kleine groep die dit wil en er voor gaat. We snappen wel dat wat wij doen extreem is, maar we willen laten zien dat het anders kan.” Ook Jonker geeft aan dat tiny housing een aanjager is om anders over wonen na te denken: “Ik geloof niet dat half Nederland straks in een microwoning zit. Maar ik merk dat steeds meer mensen zich afvragen wat ze echt nodig hebben. En dat is precies de bedoeling.”
Interesse?
www.tinyhousenederland.nl
www.tinyhouseacademy.nl
www.marjoleininhetklein.nl