De fiets is de nieuwe heilige koe in Rotterdam. Dagelijks fietsen er 70.000 mensen door de stad; dat is zestig procent meer dan tien jaar geleden. Maar liefst 76 procent van de Rotterdammers heeft een fiets, waarvan zes procent een elektrische. Een mooie ontwikkeling want fietsen is goed voor de luchtkwaliteit én het houdt de Rotterdammer in beweging. Een ambitieus fietsplan moet van de Maasstad een nog betere fietsstad maken. Misschien levert dat ons zelfs de titel Fietsstad 2018 op.
ietscoördinator John Akkerhuis van de gemeente Rotterdam staat aan de lat om een ambitieus fietsplan te maken. Ideeën te over. “We willen meer fietsenstallingen en fietsparkeerplekken in de binnenstad, in oude stadswijken en bij ov-haltes. Maar ook stallingen voor elektrische fietsen, een uitbreiding van de ov-fiets bij met name niet-NS-stations en leenfietssystemen waarbij je je fiets op de ene plek kunt oppikken en op de andere plek kunt inleveren. En we willen snelfietsroutes in alle regionale windrichtingen.”
Het fietsplan is een van de uitwerkingen van de Rotterdamse Mobiliteitsagenda 2015-2018. Die bepleit ruim baan voor voetgangers en openbaar vervoer, de auto als gast in de binnenstad en de fiets als de nieuwe heilige koe. Dit nieuwe mobiliteitsbeleid is ook nodig om de uitstoot van roet door vooral autoverkeer flink terug te dringen. Deze zomer beslist de gemeenteraad over het nieuwe fietsplan en kan de uitvoering beginnen.
‘Zo beitel je in hoofden van Rotterdammers dat het fijn is om in Rotterdam te fietsen’
Ruimte voor de fiets
Snelfietspaden, ook wel forensenfietspaden genoemd, bestaan al. Dat zijn rechte en brede paden met zo min mogelijk bochten en stoplichten. Ze zijn bedoeld als aantrekkelijk alternatief voor de autofiles. De snelfietspaden tussen Den Haag-Rotterdam en Dordrecht-Rotterdam zijn klaar. Spijkenisse-Rotterdam wordt dit jaar opgeleverd en Zoetermeer-Rotterdam en Gouda-Rotterdam volgen.
Ook aan meer fietsparkeerplekken wordt gewerkt. Eind dit jaar wordt de fietsenstalling tussen station Blaak en de Markthal opgeleverd. “Fietsen en deze iconen, ze passen bij elkaar”, meent Akkerhuis. De stalling wordt verdiept aangelegd, zodat je vanaf de Markthal en de Binnenrotte – die dit najaar wordt gerenoveerd – niet op blik kijkt.
Een belangrijk aandachtspunt is een betere doorstroom voor fietsers in de binnenstad. Akkerhuis: “We willen meer ruimte maken voor fietsers bij de stoplichten, de stoplichten anders instellen en bijvoorbeeld regelen dat je op de drukste kruising van beide kanten kunt oversteken.”
Een ander idee is meer fietspaden tweerichtingsverkeer te maken en illegale doorsteken gedogen. “Mensen doen het in de praktijk toch. Laten we dan kijken of we het veilig kunnen faciliteren.” Sowieso wil de gemeente graag samenwerken met Rotterdammers. Zij zijn de ervaringsdeskundigen die weten hoe we de doorwaadbaarheid van de stad kunnen vergroten.” Innovatieve ideeën kunnen tot eind mei gemaild worden naar fietsplan@rotterdam.nl.
Fietsersbond: ‘Weg met die obstakels’
De Fietsersbond Rotterdam heeft inmiddels commentaar geleverd op de Rotterdamse Mobiliteitsagenda. “Wil Rotterdam – met het weinige geld dat daarvoor beschikbaar is – Fietsstad 2018 worden, dan zijn er een paar dingen die echt moeten gebeuren”, stelt voorzitter Jan Laverman. Als eerste de Rotterdamse en landelijke regelgeving op elkaar afstemmen en de beste regels toepassen. “In het handboek Rotterdamse Stijl staat bijvoorbeeld dat er in een fietspad overal haakse bochten moeten zitten. Dus die zijn er de afgelopen tien jaar allemaal in gemaakt. Maar op een niet zo breed fietspad betekent dit dat je bij elke bocht moet afremmen. In deze tijd waarin fietsen steeds sneller worden, werkt dat niet meer.”
Tweede advies is de verkeerslichten beter afstellen en eventueel vernieuwen. “De stad is van oudsher een autostad. Bij kruispunten moet je eindeloos wachten op de auto’s.”
Een derde advies is de fietspaden verbeteren: eilandjes, paaltjes en drempels weghalen, of als ze moeten blijven, beter inleiden. “Jaarlijks vallen er zo’n 650 doden door eenzijdige ongelukken op fietspaden”, weet de voorzitter. “Mensen die woon-werkverkeer fietsen, rijden in Nederland meestal in het donker. Het komt veel voor – vooral als het ook nog regent en autolichten verblinden – dat mensen op een eilandje botsen of van het pad afraken, omdat het contrast tussen het fietspad en de grond ernaast onduidelijk is. Door al die kleine obstakels aan te pakken kun je met relatief weinig geld veel verbeteren. En doordat je overal verbeteringen maakt, is voor fietsers overal zichtbaar dat er voor hen wordt gezorgd. Zo beitel je in hoofden van Rotterdammers dat het fijn is om in Rotterdam te fietsen.”
Oeververbinding
Om de Fietsstadverkiezing van 2018 te winnen, is er zeker één icoonproject nodig. Dat kost geld. Laverman pleit voor een investering in de nieuwe oeververbinding tussen Feijenoord en De Esch waar al jaren over wordt gesproken. “Een ov-fietsbrug op die plek zou eindelijk het gat vullen tussen de Van Brienenoordbrug en Willemsbrug.”
Rondje langs de Nieuwe Maas
Niet alleen de gemeente en de Fietsersbond, ook burgers bekommeren zich om de fietskwaliteit in Rotterdam. Een blijmakend particulier initiatief is het Nieuwe Maasparcours: 28 kilometer fietsen, lopen en skaten langs de noord- en zuidoever van de Nieuwe Maas met schitterend uitzicht op de rivier. “Fietsers kunnen de route het beste met de klok mee volgen”, tipt Ina Kleijwegt, lid van de initiatiefgroep, “dan rijden ze het dichtst bij het water.”
Het Nieuwe Maasparcours loopt van het Park bij de Euromast via de Boompjes, naar de Esch, over de Van Brienenoordburg, het Eiland van Brienenoord, de Kop van Zuid, Wilhelminapier, Katendrecht en via de Maastunnel terug. Vanaf elke plek langs de rivier zijn er, via de bruggen en de tunnel of met watertaxi of veerboot, rondjes van 3,5 tot 28 kilometer te maken. Wandelroutes beginnen en eindigen in de buurt van het openbaar vervoer.
Routekaart
De initiatiefgroep het Nieuwe Maasparcours is vorig jaar ontstaan vanuit de wens de kade terug te geven aan de Rotterdammer. Mede dankzij de routekaart – die is vormgegeven door Kleijwegt en vorig jaar in een oplage van 20.000 is verspreid – heeft het initiatief een vlucht genomen. Kleijwegt: “Het idee van een recreatieve route langs het water is zo eenvoudig en zo voor de hand liggend; iedereen vindt het leuk en steunt het initiatief.”
Vorig jaar zomer heeft de gemeente Rotterdam het initiatief Nieuwe Maasparcours omarmd. Sindsdien kijkt een gemeentelijke projectleider hoe de knelpunten op de route kunnen worden opgelost. Die knelpunten zijn geïnventariseerd door de initiatiefgroep en variëren van plekken waar fietsers een stukje moeten omrijden omdat de route langs het water daar alleen voor wandelaars is, tot plekken waar je plots tegen een hek aanrijdt en niet verder kunt. Het oplossen van de knelpunten wordt de komende jaren meegenomen bij geplande werkzaamheden aan de kade. Kleijwegt: “Vanuit de insteek: als je nou toch gaat graven, sla dan twee vliegen in een klap.”
Als een parelsnoer
Het liefst ziet Kleijwegt langs het hele parcours gescheiden fiets- en wandelpaden. “Dat voorkomt verwarring en ergernis. Zoals de Rijnhavenbrug tussen de Wilhelminapier en Katendrecht, daar wandelen mensen en worden fietsers gedoogd. Maar in het weekend is het daar zo druk dat je als fietser beter kunt afstappen.” En de Van Brienenoordbrug is nu alleen voor auto’s en fietsers, niet voor voetgangers. “Er overheen gaan is heel lawaaierig. Het idee is om daar een oversteek per pont of watertaxi te maken.”
Under construction blijft de route dus nog wel even. “Maar met de Nieuwe Maas als leidraad en de routekaart in de hand is het parcours nu al als een parelsnoer dat je alleen maar hoeft te volgen.”
Honderden kilometers fietspad
Anno 2015 heeft Rotterdam 600 kilometer fietspad waarvan 580 kilometer (rood)geasfalteerd. In de binnenstad zijn 9000 fietsparkeerplekken in stallingen: 7000 bij het Centraal Station, 900 bij de nieuwe stalling bij station Blaak (oplevering eind 2015) en ongeveer 500 plekken bij de bewaakte stallingen buiten (200 op de Meent, 140 op de West-Blaak en 150 op de Binnenrotte). Sinds januari 2015 zijn scooters in de hele stad verbannen naar de rijbaan.
‘Fietsers denken weinig vooruit’
Ilse Kunnen fietst voor haar woon-werkverkeer van de Schieweg naar de Boompjes. Tussen 8.30 en 9.00 uur is het daar druk, weet ze uit ervaring. Vooral bij de verkeerslichten stroopt het op. “Vaak werken fietsers dat ook zelf in de hand. Zij denken weinig vooruit. Op het Hofplein bijvoorbeeld staat het stoplicht naar de Coolsingel voor mijn gevoel altijd op rood. De fietsers stellen zich daar zo op dat de fietsers voor rechtdoor naar het station er niet voorbij kunnen. En dan blokkeert de boel.”
Een ander knelpunt is de kruising Coolsingel-Westblaak. “Daar komt zo’n stroom fietsers vanaf de kant van station Blaak, dat mijn stoplicht voor rechtdoor alweer op rood springt voordat ze voorbij zijn.” Zelf heeft ze wel nagedacht over oplossingen voor het probleem. “Maar elke oplossing gaf weer een ander probleem.”
Een grote ergernis zijn mensen die langzaam gaan fietsen als ze zien dat hun stoplicht voor rechtdoor op rood gaat. “Als ik dan naar rechts moet, moet ik daar of achter blijven hangen of er als een speer voorbij fietsen. Grrr. Maar het grappige is: ik doe het zelf net zo goed als ik zie dat mijn stoplicht op rood gaat.”
Waar verkrijgbaar?
De routekaart voor het Nieuwe Maasparcours is verkrijgbaar bij Rotterdam.info en gratis te downloaden op www.nieuwemaasparcours.nl. Op 27 juni is het Nieuwe Maasparcours een van de vijf routes van de EMC Tour de Rotterdam.