Twee concepten die tegenover elkaar staan. Ogenschijnlijk zeer verschillend, maar ondertussen toch verwant. Boekhandels in de stad bijvoorbeeld. Oosterboekhandel J. Amesz bestaat al sinds 1886. Boekhandel Donner bestaat sinds 1912 (of 1904, afhankelijk welke criteria je wilt hangen aan een oprichtingsdatum), maar de huidige incarnatie dateert van 2014. Wat verschilt en wat verbindt?
Geur
Amesz is gevestigd aan de Voorschoterlaan, tussen de Oudedijk en de Oostzeedijk Beneden, in een statig pand uit 1895. Wie binnenstapt wordt direct getroffen door die kenmerkende geur van bedrukt papier. Het is er niet groot. Je stapt binnen op een soort van tussenetage, waar de meest courante en actuele boeken te vinden zijn. De verdieping daarboven is ruimer en voorziet in alle bekende categorieën: reizen, biografieën, kunst, politiek en – uiteraard – fictie. Op de tafels worden bepaalde thema’s verder uitgediept met actuele en minder actuele uitgaves.
Hofleverancier
In het souterrain bevindt zich het kantoor en de ruim bevoorrade afdeling kinderboeken, waar voor iedere minderjarige iets te vinden is. En alhoewel het aanbod van lectuur up-to-date is, straalt de hele winkel de sfeer uit van vele jaren geleden. Dat is niet zo raar voor een boekwinkel die sinds 1895 op deze plek is gevestigd en hele generaties Amesz en, later via schoonzoon Freek, Roodhorst heeft zien komen en gaan en komen.
Omdat de winkel niet zo groot is, zeker vergeleken met het enorme Donner, beperkt Amesz zich tot boeken. Dus geen tijdschriften, posters, bureauleggers of balpennen: boeken. De Dames van Amesz (kleindochters van voornoemde Freek) zijn een begrip in de wijk en mogen zich sinds 2013 bij Koninklijk Besluit Hofleverancier noemen.
Hoogtijdagen en ondergang
Donner… Na Feyenoord misschien wel het bekendste merk van Rotterdam. Iedere Rotterdammer kent Donner, en een groot deel van ons heeft er weleens een boek gescoord. Het verhaal van Donner is dan ook meer dan bekend bij de Rotterdammers. De van oorsprong gereformeerde boekhandel van Johannes Donner startte aan de Gedempte Botersloot in een pand dat bij het bombardement van 1940 volledig in de as werd gelegd. Na wat omzwervingen vond de boekhandel zijn plek in het overbekende pand op de hoek van de Lijnbaan en het Binnenwegplein. Daar beleeft het zijn hoogtijdagen, maar ook zijn ondergang…
Crowdfunding
Boekwinkelketen Polare, waar Donner op dat moment deel van uitmaakt, ploft in 2014 met een enorme klap uit elkaar in een faillissement. De huurbaas zegt de huur op en het einde van Donner lijkt onvermijdelijk. Maar als een feniks herrijst Donner uit de eigen as als vijf oud-medewerkers de failliete boel oppakken en doorstarten, dankzij een geslaagde crowdfunding, in het voormalige kantoorgebouw van ABN AMRO aan de Coolsingel.
Walhalla
Lang verhaal kort: wie vandaag de dag Donner betreedt via de monumentale entree waant zich in het bibliofiele walhalla. Boeken zover het oog reikt, maar ook tijdschriften, kantoor- en cadeau-artikelen, cd’s met klassieke muziek en een antiquariaat. Een voorraadje stripalbums en het assortiment aan bordspellen is bijna angstaanjagend. Schrijvers komen er graag signeren, er is een leesclub, er kan wat worden gegeten en gedronken, er vinden muziekuitvoeringen plaats. Donner is veel meer dan een boekhandel alleen. Het is bijna een dagattractie.
Donner werd gered door de liefde voor boeken, Amesz bestaat vandaag de dag nog steeds dankzij diezelfde liefde voor boeken. Is de ene groter dan de ander? Zeker. Maar beter dan de ander? Nee. Beide zaken voorzien in een eigen behoefte in onze stad. Met één gemene deler: die liefde voor het boek. Wat een rijkdom!