Je komt ze misschien weleens tegen: mensen met van die blauwe TOS-hesjes. Dat zijn de buitenspeel-experts van Thuis Op Straat. Alle 241 zetten ze zich in om buiten spelen in Rotterdam mogelijk te maken, op plekken waar dat anders niet zo fijn en veilig is. Directeur Peter Steenbergen was erbij toen de formule vijfentwintig jaar geleden werd bedacht en zag de stad steeds gezelliger worden. “Buiten spelen brengt mensen bij elkaar. In sommige buurten nemen de bewoners het werk zelfs van ons over!”
Toen hij als broekie van 18 begon met sociaal cultureel werk, zag Peter het al: buiten op straat kun je het meeste betekenen voor kinderen. “Met kinderen die in buurthuizen komen, gaat het meestal wel goed”, vertelt hij. “Maar bij kinderen die op straat rondhangen, kun je je afvragen waarom ze daar zijn. Misschien wel omdat het thuis niet zo gezellig is. Zo zijn de Duimdropcontainers met speelmateriaal op straat gekomen, en startten we ook een mobiele aanvulling: Thuis Op Straat. De blauwe vestjes werden ons herkenningspunt, ons thuis. Daarmee lieten én laten we zien: we staan op dit plein voor jou. En een echt thuis, daar kun je op bouwen. Daarom staan de TOS’ers er altijd op de afgesproken tijd en plek. Weer of geen weer.”
Géén goedkope kinderopvang
Inmiddels is Thuis Op Straat een heus begrip onder kinderen, of het nu wel of niet gezellig is achter hun voordeur. “Er komen veel kinderen van mensen die vroeger zelf bij TOS gespeeld hebben”, vertelt Peter trots. “En ook andere ouders weten: ik kan mijn kind hier met een gerust hart achterlaten. De pleinen waar we komen zijn meestal vlakbij een school, zodat ouders ons goed weten te vinden als ze hun kind ophalen of wegbrengen. Zo kunnen we ook even terugkoppelen hoe het is gegaan, bijvoorbeeld als er ruzie is geweest of als er juist iets leuks is gebeurd. Maar we zijn absoluut geen goedkope kinderopvang of BSO”, benadrukt hij. “Als een kind geen zin meer heeft, is hij of zij vrij om te gaan. Niets moet en alles mag, zo blijft het leuk.”
Het goud van de stad
En wat doen de kids dan allemaal bij TOS? Dat ligt voor een groot deel aan de kwaliteiten van de TOS’ers. Peter: “We hebben 41 vaste TOS’ers en 200 jongeren met een bijbaan. Het goud van de stad noemen we hen. Niet iedereen is geschikt voor een bijbaantje bij de snackbar, maar iedereen heeft bijzondere kwaliteiten. Zo hebben we veel jongeren die goed zijn in voetbal of andere sporten, of juist met kunstzinnige of culturele dingen zoals dansen en muziek. Al die kwaliteiten kunnen ze inzetten om de stad een beetje leuker te maken. Natuurlijk gaat school wel voor. Als hun schoolwerk gaat lijden onder het werk bij Thuis Op Straat, dan moeten we afscheid nemen. Dat snappen ze ook wel. TOS gaat immers over dingen opbouwen en werken aan de toekomst.”
Ook ondernemers doen mee
Over bijbaantjes gesproken: TOS betrekt ook winkeliers bij hun werk. Zo krijgen elke week tien kinderen uit groep 7 of 8 een rondleiding achter de schermen bij Albert Heijn. “Niet iedereen wordt advocaat of Ali B”, weet Peter. “Daarom willen we kinderen alvast een beetje wegwijs maken in bereikbare beroepen. Dat is meteen een leuke manier om een brug te slaan naar ondernemers in de buurt: als ze veertien zijn, kunnen kinderen daar terecht voor een bijbaan. In Charlois werken al veel TOS-kinderen op die manier bij Albert Heijn en we willen dat idee gaan uitbreiden. Zowel naar andere ondernemers als naar andere wijken. Ondernemers aan de Teldersweg in Schiebroek staan al op de lijst.”
‘Je doet het samen. Dus kies je voor gemeenschappelijk succes of voor collectief falen?’
Kennismaken met sport
TOS heeft ook een mooie samenwerking met sportverenigingen en bijvoorbeeld de SKVR. “Met voetbal zit het wel goed bij de meeste kinderen,” weet Peter, “maar we willen ze ook kennis laten maken met andere sporten en cultuur. Zo hebben we in Hillegersberg-Schiebroek workshops gehad van de cricketvereniging, de honkbalclub, de rugbyclub en de watersportvereniging. Al die kinderen in een klein zeilbootje op de Bergse Plas, daarvan krijg ik echt een lach op m’n gezicht! Met hulp van het Jeugdsportfonds kunnen kids die geen contributie kunnen betalen toch lid worden van zo’n club. En dat is mooi: als het thuis niet allemaal vanzelf gaat, kan een sportvereniging echt houvast bieden.”
Handige informatie
De TOS’ers houden bij elke speelsessie de omstandigheden op het plein bij. Alle informatie die ze zo verzamelen, is handig voor de gemeente, politie en andere partijen. “Heel simpel voorbeeld,” vertelt Peter, “we zagen op een bepaald plein dat de veegdienst altijd op dinsdag kwam, maar dat er elke woensdag markt was. Er lag dus vijf, zes dagen per week rommel. Tegenwoordig komt de veegdienst op donderdag en zijn mensen gemotiveerd het netjes te houden. Zo helpen we elkaar. Want in een stad als Rotterdam kun je het niet alleen, je hebt iedereen nodig. Er wordt vaak naar elkaar gewezen, maar wat het resultaat ook is: je doet het samen. Dus kies je voor gemeenschappelijk succes of voor collectief falen?”
Er samen iets van maken
De hele buurt betrekken, dat is de kracht van Thuis Op Straat. Zo zag Peter de afgelopen vijfentwintig jaar veel buurten gezelliger worden. Overlastgevers gaan vanzelf weg als er kinderen op hun hangplek spelen, en buurtbewoners krijgen steeds meer zin er samen iets van te maken. “Als we een fles siroop meenemen, kunnen we altijd wel bij iemand een kannetje water krijgen. En als we in de zomer opblaasbadjes op het plein zetten, is er altijd wel iemand met een tuinslang”, weet Peter. “We bellen ook geregeld aan bij buurtbewoners om te vragen: wat gebeurt hier zoal op het plein? Zo kunnen we activiteiten organiseren die echt bij een buurt passen, die echt nodig zijn. En dan zijn mensen ook gemotiveerd om mee te doen. Op een plek op Zuid nemen bewoners het werk zelfs van ons over als wij er niet zijn. Dat zou ik graag door heel de stad zien!”
Waar en wanneer TOS actief is, lees je in nieuwsbrieven van basisscholen, berichten van bewonersorganisaties en huis-aan-huisbladen. Meer informatie over TOS staat op thuisopstraat.nl.
Op veel scholen verzorgen de TOS’ers tussen de middag pauzepret. In Hillegersberg-Schiebroek bijvoorbeeld op de Stefanusschool en de Wilgenstam. Zo hebben de meesters en juffen even vrij en hebben de kids plezier. Ze horen ook meteen het TOS-programma voor na schooltijd.
Voor kinderen die niet op vakantie gaan zijn er speciale TOS-vakanties, bijvoorbeeld een ‘cruise’ op het SS Rotterdam en kamperen op de middenstip van het Excelsiorstadion. En als TOS hoort dat kinderen hun verjaardag niet kunnen vieren, krijgen ze een bezoekje van de Gebakfiets. Met spelletjes, taart en gezellige muziek is het ineens toch helemaal feest!