Wat ontstaat er als tijdelijkheid de ruimte krijgt in een straat in transitie? Deze portrettenreeks belicht de betrokkenen bij Pension Almonde. Dit keer: Saïd (53). Hij voelt zich thuis in Nederland. Oorspronkelijk komt hij uit Marokko. Als ongedocumenteerde is het voor hem lastig om een woning of kamer te vinden. Daarom is hij erg blij met zijn woning in Pension Almonde, ook al is het tijdelijk. Hij is niet anders gewend.
“Ik sliep al drie jaar in de opvang hier in de buurt. Ik kende iedereen, omdat ik altijd voetbalde op de pleintjes. Van een Marokkaanse vrouw daar, hoorde ik over Pension Almonde. Ik ging langs en zag Piet (Piet Vollaard van Stad in de Maak, red.) roken voor de deur. ‘Mensen zoals jij verwachtten we al’, zei hij tegen mij. Een ander soort welkom dan ik gewend was.”
Van asielzoekersopvang naar eigen plek
Toch kreeg de 53-jarige Marokkaanse Saïd niet zomaar een kamer. Er was veel discussie over geweest binnen Stad in de Maak. Natuurlijk moet een ongedocumenteerde geholpen worden, maar hoe doe je dat in de praktijk? Als inschrijven en huur betalen niet mogelijk is, en gegevens ontbreken? “Iemand zonder papieren onderdak geven als officiële organisatie is in Nederland niet makkelijk. Bovendien kon ik zoveel huur niet betalen. Toch hebben zij het hier voor mij geregeld. Ik was heel blij toen ik de sleutel kreeg. Eindelijk even een plekje voor mezelf.”
Op een bankstel, een salontafel en een verwassen doek als gordijn na, heeft Saïd geen meubels. In zijn appartement op nummer 201 heeft hij zelfs geen vloer gelegd. Wel heeft hij een vloerkleed. Daarop staan zijn twee koffers met kleding. Het licht in de keuken werkt niet. “Ach, het is toch maar weer tijdelijk. En ik ben niet veel luxe gewend.”
De jaren hiervoor sliep hij meestal bij de NAS, de opvang vanuit de bed, bad en brood-regeling in Rotterdam-Noord. Soms huurde hij illegaal onder op zolderkamertjes. Er was altijd wel iets mogelijk. Een tijdje had hij een relatie met een Nederlandse vrouw, bij wie hij ook woonde. Op een dag werd hij aangehouden. Hij kon geen verblijfsvergunning laten zien. Daardoor kwam hij in vreemdelingendetentie terecht. “Daar was het pas echt deprimerend. Gelukkig ben ik toen niet uitgezet. Ik zat daar 10 maanden en toen hebben ze me vrijgelaten, omdat ik hier al zo lang was.”
Een normaal leven
Saïd is al sinds 1988 in Nederland. Hij verliet Marokko om in Nederland werk te vinden. De eerste jaren werkte hij zwart. Daarna kreeg hij een sofinummer en kon hij zelfs wit aan de slag op de groenteveiling in Bleiswijk. Hij had een werkvisum, een huurhuis en betaalde al die jaren gewoon belasting. “Eens in de zoveel tijd moest ik een nieuwe stempel in mijn paspoort halen en dan kon ik weer blijven. Mijn broer en zus wonen hier ook. Ik was gelukkig.”
Het lukt Saïd best om een enigszins normaal leven te leiden, verzekert hij. Alleen die verblijfsvergunning die hij zo graag wil, krijgt hij niet. Al jaren probeert hij het, tot telefoontjes met Aboutaleb – zijn oude buurman in Marokko – aan toe. “Door de jaren dat ik zwart heb gewerkt, kwam ik niet in aanmerking voor het generaal pardon voor arbeidsmigranten. Ik kan niet bewijzen dat ik hier in die jaren aaneengesloten was. Nederland is een moeilijk land. Ze doen hier werkelijk overal moeilijk over.”
In 2010 werd hij ontslagen. Dat was een keerpunt in zijn leven. “Als statusloze arbeidsmigrant krijg je geen uitkering. Ik vond nergens meer werk, omdat de regels strenger waren geworden en werkgevers het risico niet wilden lopen. Zonder werk kon ik mijn visum niet verlengen. Zonder geld op de bankrekening kon ik mijn huur niet meer betalen. Toen heb ik zelf de sleutels ingeleverd bij de woningcorporatie. Ik wilde geen schulden erbij. Mijn meubels heb ik aan de buurvrouw gegeven. Ik ben zwart gaan werken en sindsdien leid ik dit leven.”
Leven met de dag
Teruggaan? “Dat is echt geen optie en ik vind het irritant als mensen dat vragen. In Marokko zijn al helemaal geen werk en mogelijkheden voor mij. Ik ben misschien wel Marokkaans, maar eerlijk gezegd voel ik helemaal niks meer bij Marokko. Dit is mijn thuis. Alleen voor de overheid is dat niet genoeg om mij een verblijfsvergunning te geven.” Al 30 jaar overleeft hij het hier, dus nu zal hij het ook wel redden. Voor zijn werk als glazenwasser krijgt hij contant betaald. Hij voetbalt veel en heeft vrienden. Na de zoveelste afwijzing voor een verblijfsvergunning, heeft Saïd zich erbij neergelegd. Hij leeft het leven met de dag.
In Pension Almonde wonen ‘moderne stadsnomaden’, mensen die via de reguliere wegen geen woning kunnen vinden in Rotterdam of die kiezen voor een levensstijl zonder vaste huur- of koopwoning. In deze serie de uiteenlopende verhalen van de bewoners van Pension Almonde opgetekend door stadsgeograaf en tekstschrijver Daphne Koenders met de portretten van fotograaf Frank Hanswijk. Lees de andere portretten op de pagina Nieuws.