Verstopt in een zijstraat van de Nieuwe Binnenweg, ligt restaurant De Pijp. Als het uithangbord er niet hing, zou je er zo voorbij lopen. Maar vrijwel iedere echte Rotterdammer kent De Pijp; het is een instituut in de stad. Sowieso is dit het oudste restaurant van Rotterdam. Een stukje historie over deze authentieke plek is dus wel op z’n plaats.
In 1898 opende G.J. Spruit in een pijpenla aan de Geldersche Kade, ongeveer waar nu het hoge hotel van citizenM staat, een bierhandel. Spruit bottelde Heineken bier en leverde dit aan omliggende cafés. In die tijd was de Geldersche Kade een levendig gebied waar veel binnenschepen afmeerden. En ja, mensen die bier drinken, krijgen ook trek. Dus Spruit serveerde er ook wat hapjes bij zoals mosselen en oesters. Hij besefte niet dat hij daarmee de basis legde voor het huidige restaurant. Op 14 mei 1940 werd het pand volledig verwoest tijdens het bombardement en de eigenaar ging op zoek naar een andere locatie.
Maanden later vond hij een nieuw pand in de Gaffelstraat in een oude fietsenstalling. De bezetter had op één na alle fietsen ingevorderd. En die ene fiets? Die staat nog steeds in het restaurant.
Zand door de mosselen
Met een leeftijd van 117 jaar zijn de verhalen en anekdotes over De Pijp legio. Jilles van Werkhoven, die het restaurant in 2012 van John Mook overnam, kent er vele. Van Werkhoven kwam als student al in de Pijp en vond het direct een mooie zaak. Toen hij hoorde dat Mook na veertig jaar met pensioen wilde, greep hij zijn kans. “Ik wilde altijd al horeca-ondernemer worden.” Met een onvermijdelijke trots vertelt hij over de hechte band tussen het restaurant en de Rotterdamse studenten, die al op de Geldersche Kade is ontstaan. “Die gasten studeerden in Utrecht, stapten op het Maasstation dat bij het huidige Blaak lag en namen bier mee van De Pijp. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest het Rotterdamsch Studenten Corps door toedoen van de schrijfsels van Drs. P. over de kwajongens Dolf en Ben hun sociëteit aan de Eendrachtsweg sluiten. De studenten gingen ondergronds verder in De Pijp aan de Gaffelstraat. Als de Duitsers binnenkwamen, strooide de kok zand door de mosselen. Ze waren verbaasd dat de andere gasten rustig dooraten. Mede omdat er geen vrouwen in De Pijp te vinden waren, bleven de Duitsers uiteindelijk weg. Een perfecte plek om het verzet te organiseren.”
‘Als de Duitsers binnenkwamen, strooide de kok zand door de mosselen’
Captain’s dinner
“De Pijp trekt een divers publiek”, gaat Van Werkhoven verder. “Er komen niet alleen studenten. Ook havenbaronnen, journalisten, politici en mensen uit de kunstwereld komen hier regelmatig vergaderen, lunchen of dineren. We staan bekend om onze goede biefstuk en er wordt veel vis gegeten. Een groot aantal vaste gasten komt ook voor speciale gerechten zoals Captain’s dinner (kapucijners met spek, red.). Gasten die al heel lang komen krijgen een naamplaatje op hun tafel. Er is zelfs een stel dat elkaar heeft ontmoet in De Pijp en sindsdien elke vrijdagavond, met uitzondering van vakanties, hier komt eten. We houden van tradities”, zegt Van Werkhoven.
Toeval of niet. Diezelfde avond zit het echtpaar Markus in De Pijp. De ogen van mevrouw Markus lichten op als ze het verhaal bevestigt. Ze weet nog precies te vertellen waar ze 29 jaar geleden zaten. Aan een tafeltje achterin. “Ik voelde me eigenlijk niet zo lekker vandaag, vertelt ze, maar mijn man wist me over te halen. En ik ben blij dat ik ben gekomen, anders had ik jullie niet ontmoet!”
Unieke belevenis
Je kijkt je ogen uit in De Pijp. Het gemak waarmee je in contact komt met andere eters. De kelners in stofjassen. Het decor dat nooit is gewijzigd. De open keuken. De kok die een praatje met je maakt aan tafel. Wie van gezelligheid en goed eten houdt, is hier aan het juiste adres. Van Werkhoven fungeert als gastheer bij de ingang van de zaak en houdt de bedrijfsvoering feilloos in de gaten. Hij helpt Gerard Cox in zijn jas en laat hem uit. De Pijp is een unieke belevenis in alle opzichten.