Het zal niemand zijn ontgaan: Fenix, het gloednieuwe kunstmuseum over migratie dat onlangs zijn deuren opende op Katendrecht. Al vanaf de eerste aanblik weet het gebouw te overdonderen, met als iconische blikvanger de spectaculaire tornado van trappen. Maar Fenix is meer dan architectuur en meer dan verhalen over vertrek en aankomst. Zelfs de museumwinkel is hier een beleving.
‘Ik herkende mezelf in de missie van Fenix en voelde: ik wil meedoen aan dit verhaal’
Aan het roer van die winkel staat Karina Sandvliet. Na haar afstuderen aan de kunstacademie werkte ze jarenlang als modestylist. Nu zet ze haar creatieve oog in voor een plek waar bezoekers een tastbare herinnering met een verhaal mee naar huis nemen. Hoe kijkt zij naar het museum? En hoe bouw je een winkel die zelf bijna een museumstuk is?
“Mode was tien jaar lang mijn wereld”, zegt Karina terwijl ze ontspannen een slok van haar citroenwater neemt in O Anatolian Café & Bakery, het museumcafé van Fenix. De fotoshoot zit erop – Karina heeft er een prachtig kleurrijk pak voor aangetrokken – en daarmee het ‘spannende’ deel van vandaag. Ze studeerde mode aan de kunstacademie in Den Haag, vertelt ze verder, reisde voor shoots naar Miami en werkte voor bladen als Cosmopolitan, Nouveau, Red en Marie Claire.
Het was een dynamisch bestaan: glamour, deadlines, koffers die nooit leeg waren. Maar na de geboorte van haar tweede zoon begon het te wringen. “Tien dagen naar Miami? Dat liet zich niet meer combineren met een gezin. En eerlijk gezegd: ik was ook klaar met de modewereld. Op een dag dacht ik: wat ben ik eigenlijk aan het doen?”
Die vraag bracht haar op een ander spoor. Ze begon haar eigen kinderlabel: Frankey’s. Simpele, stijlvolle basics voor kinderen, iets wat destijds nauwelijks te vinden was. De lijn sloeg aan, groeide razendsnel en kreeg verkooppunten in Japan, Amerika en Europa. Zelfs een eigen winkel in Den Haag volgde: Frankie Sue. “Het was een mooie fase, maar ook keihard werken. Je bent alleen nog maar bezig met productiecycli en leningen bij de bank. Het voelde niet meer vrij.” Karina besloot te stoppen. Een keuze die ruimte gaf om haar blik te verbreden.
De ontdekking van de museumwereld
Via een omweg belandde Karina bij Museum Voorlinden in Wassenaar. Daar nam ze de winkel onder handen en maakte er samen met directeur Suzanne Swarts een volwaardig onderdeel van het museum van. “We brachten samenwerkingen tot stand met ontwerpers en kunstenaars. De shop kreeg een eigen gezicht, een eigen verhaal.” Vier jaar later volgden nieuwe stappen bij Beelden aan Zee, waar ze de winkel restylede en opnieuw ontdekte hoe retail binnen een culturele context kan werken.
Het bleek een gouden match: Karina’s oog voor esthetiek, haar gevoel voor storytelling en haar ondernemerszin kwamen in musea beter tot hun recht dan in de hectiek van de mode-industrie.
De vonk met Fenix
En toen was daar Fenix. Nog in de steigers, maar al met een missie die Karina diep raakte. Via een eerste adviesgesprek liep ze door de ruwe loods en ze voelde het meteen: hier hoor ik. “Ik was verliefd op de plek, op het verhaal dat ze wilden vertellen. Mijn vader kwam als achttienjarige vanuit Suriname naar Nederland. Migratie zit in mijn familiegeschiedenis. Ik herkende mezelf in de missie van Fenix.”
Toen het museum vroeg of ze er wilde werken, twijfelde ze geen moment. Wel kreeg ze de vraag of ze nog even haar motivatie op papier wilde zetten. “Ik heb toen een liefdesbrief geschreven aan Fenix”, herinnert ze zich lachend, “over hoe ik vanaf de eerste stap wist: dit klopt. Dit gaat over mij, mijn achtergrond, mijn passie. Ik wilde meedoen aan dit verhaal.”
Toen Karina in januari 2023 begon, was er nog niets. Geen collectie, geen inrichting. Alleen een idee. Ze ontwikkelde een concept waarin de winkel geen bijzaak is, maar een verlengstuk van het museum. “Alles moest passen bij de pijlers van Fenix: universeel én persoonlijk. Samen vieren, samen eten, samen spelen. Thema’s die iedereen kent, maar die ook een link hebben met migratie.”
De architectuur van het gebouw is stoer, van beton en staal. Karina besloot dat de winkel juist warmte moest uitstralen. “Een zachter, vrouwelijker jasje. Een plek waar je binnenkomt en meteen geborgenheid voelt.”
Een belangrijk verhaal
Ze hanteert een streng inkoopbeleid. Elk product moet betekenis hebben, een link met migratie, Rotterdam of de geschiedenis van Katendrecht. Kortom: verhalen in de vorm van objecten. Chocolade die verwijst naar de cacaoschepen die hier ooit aankwamen. Thee van kleine familieplantages in China. Kunstwerken die woorden als lobi, Surinaams voor liefde, nieuw leven inblazen.
Elk product in de winkel heeft een geschiedenis die verder gaat dan het prijskaartje. Zoals de Griekse sloffen, geïnspireerd op de schoenen van vrijheidsstrijders. Of de samenwerking met de stichting Gelukzoekers, die T-shirts en kettinkjes maakt waarvan de opbrengst volledig naar vluchtelingenprojecten gaat.
“Dat vind ik belangrijk”, zegt Karina. “Dat we hier ook dingen kunnen verkopen waar we zelf niks aan verdienen. Omdat het verhaal belangrijker is dan de marge.”
Zelfs ijs krijgt een plek in de winkel. De schilderijen die verwijzen naar de oorsprong van pistache en malaga, gemaakt door een jonge kunstenares die onderzoek deed in Italië, vormen de basis voor tafelkleden en servetten. Een speelse knipoog naar de ijssalon om de hoek, maar ook weer een link met migratie en uitwisseling van smaken.
Het team in de winkel moet de verhalen kennen, kunnen vertellen en doorgeven, stelt Karina. “Een object komt pas tot leven als je weet waar het vandaan komt. Het gaat niet om spullen alleen, maar om betekenis.”
Ze loopt regelmatig mee in de winkel om te horen welke vragen bezoekers stellen, welke verhalen aanslaan. “Het is belangrijk dat mensen niet het gevoel hebben dat ze zomaar iets kopen. Het moet resoneren met wat ze net in het museum hebben gezien en gevoeld.”
Het grotere geheel
De winkel is slechts een onderdeel van Fenix. Op het openbare en overdekte plein in het museum staat ook een kiosk: een vrij toegankelijke ontmoetingsplek waar buurtbewoners en bezoekers samenkomen. Daar wordt geëxperimenteerd met programmering. Van markten tot rollerdisco’s, van diners met de buren tot schaaktoernooien. “Ook daar hoort retail bij, maar dan luchtiger: snoep, leesbrillen, spelletjes. Alles afgestemd op de sfeer van het plein.”
Voor Karina is het duidelijk: Fenix is een plek in ontwikkeling. “We zijn nog lang niet klaar. De webshop komt eraan, er liggen ideeën voor samenwerkingen met kunstenaars en merken. Ik droom van een eigen krantje, vol verhalen en objecten die de missie van Fenix verder dragen.”
Een liefdesbrief die doorgaat
Is die eerste liefdesbrief aan Fenix inmiddels bewaarheid? Karina glimlacht. “Ja. Dit is een plek die klopt. Omdat we het samen hebben gebouwd, omdat het nog steeds groeit en omdat het zoveel meer is dan een museum of een winkel. Het is een verhaal dat nooit af is.”
Fenix is een ode aan migratie, aan de kracht van vertrek en aankomst, aan de schoonheid van wat mensen meenemen. In de winkel krijgt dat verhaal een tastbare vorm. Elk product, van een stuk chocola tot een kunstwerk, is een klein bewijs van die beweging.
En Karina? Zij blijft de verhalenjager die het gewone bijzonder maakt. Haar winkel is geen after thought, geen tussenstop op weg naar de uitgang, maar een volwaardig hoofdstuk van de Fenix-ervaring. Een plek waar liefde, migratie en creativiteit elkaar ontmoeten. Een liefdesbrief die niet ophoudt bij woorden, maar elke dag wordt herschreven, in objecten, verhalen en mensen.