Toegegeven, bij Rotterdam denken we niet gelijk aan onvervalste stadsromantiek zoals we die kennen uit Rome of Parijs. Maar ook in onze mooie havenstad zien we de laatste jaren steeds vaker liefdesuitingen in de openbare ruimte. Gers! duikt in de gepassioneerde wereld van de Locks of Love aan de Maas.
Het is zo oud als de weg naar Kralingen: geliefden die hun namen kerven in bomen, parkbankjes of de deur van een publiek toilet. De hele wereld mag het weten: E+K=♥. Maar wie nu nog met een zakmes naar het Vroesenpark trekt om een hart in die oude eik te kerven, is hopeloos ouderwets. Tegenwoordig bezegelen stelletjes over de hele wereld hun liefde met een hangslotje. Zo ook in Rotterdam. Het idee is simpel: je schrijft of graveert beide namen in het hangertje, zet het slotje vast aan een brug (of een ander object) en gooit de sleutel in het water. Zolang het slotje blijft hangen, is de liefde verzekerd. Althans, dat is de gedachte.
In 2012 hingen Ivan van Beek en Agnes Wijntjes, allebei afkomstig uit ‘de Kaap’, het allereerste liefdesslotje aan de Rijnhavenbrug. Het tweetal (“wij zijn trouwens buren, geen geliefden!”) wilde wat leuks doen om de strakke, industriële omgeving wat op te fleuren. Via een Facebookpagina riepen zij alle verliefde stelletjes op een slotje met hun initialen aan de brug te hangen en de sleutel in de Maas te gooien. Van Beek: “Een brug die vol hangt met liefde geeft een mooi beeld van onze liefde voor Rotterdam en natuurlijk voor de liefde voor onze partner.” Inmiddels hangen er 150 slotjes aan de brug en liggen er evenveel sleuteltjes in het water.
Bezwijken onder de liefde
Nee, dan de Pont des Arts in Parijs. Deze beroemde brug bij het Louvre bezweek bijna onder het gewicht van de slotjes. Eerder dit jaar brak een stuk van de balustrade af. De gemeente zag zich genoodzaakt om duizenden slotjes te verwijderen. In Parijs, maar inmiddels ook in andere steden, wordt het slotjesfenomeen beschouwd als een vorm van vandalisme en (water)vervuiling. Slotjes-verkopers kunnen hier rekenen op een fikse boete en stelletjes die hun initialen willen ophangen worden dringend verzocht hun liefde op een andere manier te bezegelen.
‘Zolang het allemaal niet te vol en te zwaar wordt, mogen geliefden gewoon een slotje ophangen’
Verbroken
Vooruit, zo’n vaart zal het op de Rijnhavenbrug niet lopen, maar Rotterdam kan er ook wat van. Want een slotje en een onvindbare sleutel in de Maas mag dan symbool staan voor eeuwige liefde, het blijkt geen garantie. Als de liefde ophoudt te bestaan, zijn veel mensen vastberaden om het slotje te verwijderen. Resultaat: een Rijnhavenbrug met op veel plekken een doorgeknipte reling. De brug is tot nu toe één keer gerepareerd, vertelt een woordvoerder van de gemeente Rotterdam. “Zolang het allemaal niet te vol en te zwaar wordt, mogen geliefden gewoon een slotje ophangen. Dat houd je toch niet tegen.” Wel zou de gemeente graag zien dat mensen hun sleuteltje bewaren. Mocht de liefde dan bekoelen, kunnen zij het slotje gewoon weghalen.
Belofte voor de toekomst
Maar het gaat er nu juist om dat het slotje níet meer open kan. Locked forever, dat is het idee. Volgens de Italiaanse schrijver Frederico Moccia (zie kader) symboliseert het slotjesfenomeen veiligheid, vastigheid en zekerheid – ‘a promise for the future’ – precies datgene waar mensen behoefte aan hebben in deze snelle tijd waarin alles om ons heen vergankelijker wordt en relaties van steeds kortere duur blijken. Het is daarom niet gek dat we het fenomeen van de love locks vooral in (grote) steden tegenkomen, menen sociaal wetenschappers. Een grote stad is anoniem, het leven raast voorbij en voelt soms betekenisloos. Love locks bieden de gelegenheid om iets van jezelf achter te laten in het publieke domein en gelijktijdig is het een manier om de gevoelens van liefde en geborgenheid, die we allemaal zo graag willen koesteren, ‘vast’ te zetten. Ondertussen is het natuurlijk ook een trend geworden, die dankzij social media en het groeiend toerisme wijdverspreid is geraakt.
Bedevaartsoord in Delfshaven
Terug naar Rotterdam. Een andere plek in de stad waar verliefde stelletjes hun liefde kunnen verzegelen, vinden we aan de Havenstraat in Historisch Delfshaven. Hier staat sinds 14 februari 2010 de Lock of Love. Aan het rode smeedijzeren hart hang je een slotje en het sleuteltje gooi je, ditmaal, in de Schie. Het hart is een initiatief en ontwerp van de Rotterdamse kunstenares en wedding planner Renate Rakolcai. Zij kende het fenomeen uit haar geboortedorp in Hongarije. Het hart is gelijktijdig een stoel waar je met gemak samen op kunt zitten. Op een cameraplateau maak je met behulp van een zelfontspanner een romantische selfie.
Hartvormige hangers
Een stukje verderop huist Schoenmaker Leest aan de Nieuwe Binnenweg. Speciaal voor de lovebirds graveert hij hangslotjes. Speciale hartvormige hangers, roestvrij en plat. “Platte hangers zijn veel makkelijker te graveren”, vertelt hij. “Gemiddeld komt er eens per maand iemand langs. Meestal toeristen, maar ook jonge stelletjes uit de stad, mensen die net verloofd of getrouwd zijn, of juist oudere mensen.” Wat zetten zij op de hanger? “Meestal de namen of initialen, met de datum van ontmoeting of juist van die dag.” Om het geluk nog een duwtje in de goede richting te geven, geeft de schoenmaker iedere klant een geluksballon mee. “Het is erg leuk om te doen. Mensen zijn altijd blij als ze zo’n gegraveerd slotje in handen hebben.”
Liefde met hindernissen
Bij het smeedijzeren hart moeten geliefden echter een struikelblok overwinnen. Twee ganzen bewaken het gebied met een territoriumdrift die menig bezoeker op de vlucht doet slaan. Zo ook de Madrileense Miguel en Carla, op bezoek bij vrienden in Rotterdam. Het stel heeft zich verloofd en het leek een leuk idee om hier een selfie te schieten voor de save the date-kaartjes. Een slotje hebben ze ook. Terwijl ze innig gearmd naar de Lock of Love wandelen komen de ganzen tevoorschijn. Luid kwakend en wild fladderend rennen ze op het tweetal af. Miguel en Carla maken zich geschrokken uit de voeten. Via de andere kant dan maar. Ook dat staan de ganzen niet toe. Carla schiet op gepaste afstand nog een paar foto’s van de lege stoel en ze overleggen wat te doen. De Erasmusbrug dan maar? Of toch maar ouderwets kerven in een boom?
Het slotjesfenomeen verklaard
Over de oorsprong van de traditie gaan verschillende verhalen. Een kleine greep:
♥ In Italië kreeg het slotjesfenomeen een boost door de Italiaanse roman ‘Ho Voglia De Te’ (‘Ik wil je’) van Frederico Moccia. In dit boek komt een legende aan bod over de derde lantaarnpaal op de Ponte Milvio, een brug in Rome. Stelletjes die daar een slotje ophangen en het sleuteltje in de Tiber gooien, zullen altijd bij elkaar blijven. Ook deze lantaarnpaal is inmiddels beschadigd door de enorme hoeveelheid slotjes.
♥ Anderen zeggen dat het fenomeen ontstond in Pécs (Hongarije) rond de jaren ’80. Tot op de dag van vandaag bezegelen newly weds hier hun liefde door een slotje op te hangen.
♥ Een andere verklaring begint in Servië. Kort voor de Eerste Wereldoorlog beloofden Nada en de Servische officier Relja elkaar eeuwige trouw op een brug in het stadje Vrnjacka Banja. Toen Relja als soldaat naar Griekenland werd gestuurd, werd hij verliefd op een meisje uit Corfu. Nada bleef achter en stierf, zogezegd, van verdriet. Vanaf dat moment begonnen vrouwen in Vrnjacka Banja slotjes met hun naam en die van hun geliefde aan diezelfde brug te bevestigen.