Kloppend hart van Rotterdam

De wederopbouw van Rotterdam

Gers! magazine Tekst

De verdwenen stad

Beeld: Collectie Stadsarchief Rotterdam

In 1930 maakte KLM Aerocarto deze luchtopname van de Coolsingel vanuit het Noordwesten. Het stadhuis en het postkantoor zijn duidelijk herkenbaar; het World Trade Center moet nog gebouwd worden. Uiterst rechts is de nieuwbouw van de Bijenkorf net zichtbaar. Herkenningspunten zijn verder het Witte Huis en de Laurenskerk links in beeld. Opvallend is de wirwar van straatjes die grote delen van het centrum karakteriseert. Ook opvallend: de havens op de zuidoever (bovenin beeld) die dan nog tegen het centrum aan schurken.

De brandende stad

Beeld: Historisch Museum Rotterdam. Collectie Stadsarchief Rotterdam

Op het land van Hoboken verzamelen zich Rotterdammers die gevlucht zijn voor het bombardement. Ze kijken toe hoe de dikke zwartgrijze rookwolken de stad aan het zicht onttrekken. Rechts in beeld de toren van museum Boijmans Van Beuningen. Centraal in de foto Huis Sonneveld, waar thans links de Rochussenstraat aansluit op Eendrachtsplein.


De verwoeste stad

Beeld: Collectie Stadsarchief Rotterdam

KLM Aerocarto vloog in 1940/1941 over de geraseerde binnenstad van Rotterdam. De vooroorlogse gebouwen die onze stad nu nog rijk is, zijn makkelijk te zien: stadhuis, postkantoor, World Trade Center, hotel Atlanta, het Schielandhuis en het HBU-gebouw op de centrale as van de Coolsingel. Ook het Witte Huis en de Laurenskerk zijn eenzame puisten in een kaal landschap. Wat ook duidelijk zichtbaar is: niet alle gebouwen die het bombardement overleefden, wisten de bouwdrift van de wederopbouw te overleven…


De landbouwstad

Beeld: E.A. Hof (Centraal Fotopersbureau), Collectie Stadsarchief Rotterdam

Een ongewoon en nu ondenkbaar beeld: in 1943 stonden er wuivende korenvelden midden in de stad. Deze landbouwactiviteiten werden uitgevoerd in het kader van de campagne Productieslag. De landmarks op deze foto (stadhuis, Luxor Palast (nu Oude Luxor) en Hotel Centraal) zijn ook nu nog in het stadshart aanwezige herinneringen aan het verdwenen Rotterdam.

De herrijzende stad

Beeld: Collectie Stadsarchief Rotterdam

Net als in 1930 vloog KLM Aerocarto in 1967 over het centrum van Rotterdam. De stad is onherkenbaar veranderd. De voor de wederopbouw karakteristieke nieuwbouwblokken zijn duidelijk herkenbaar: de Lijnbaanflats rechts en het Hilton aan het nieuwe Hofplein. Onderin beeld het stationspostkantoor (nu Post CS). Naast het postkantoor is inmiddels het vlak voor de oorlog opgeleverde World Trade Center zichtbaar en daar tegenover de Bijenkorf, hét pand dat de start van de wederopbouw symboliseert.

De hongerige stad

Beeld: H.F. Grimeyer, Collectie Stadsarchief Rotterdam

Lancasters van de Engelse Royal Air Force (RAF) droppen voedsel op een daarvoor aangewezen afwerpterrein bij de Terbregseweg. Midden in beeld korenmolen de Vier Winden. De foto is ergens tussen 29 april en 5 mei 1945 genomen.

De verlichte stad

Beeld: Bas Czerwinsk

Met het kunstproject Brandgrens visualiseerde Mothership in 2007 de verwoesting die onze stad op 14 mei 1940 trof. 127 lichtkanonnen verlichtten de nachtelijke hemel op 14 mei en gaven zo weerkaatst op de wolkenlucht de gigantische hap weer die het bombardement uit het stadscentrum nam. Met dit kunstwerk bracht Mothership het verwoeste en het nieuwe hart van onze stad even samen.

De opdracht kwam van Rotterdam Festivals en Rotterdam 2007 City of Architecture. Brandgrens werd in 2008 nogmaals ontstoken op verzoek van toenmalig burgemeester Ivo Opstelten.

De eclectische stad

Beeld: Jurgen Jacob Lodder

Het Rotterdam zoals we dat nu kennen. Een metropool met internationale allure, waar hoogbouw en moderne architectuur het straatbeeld bepalen. Wie goed kijkt, kan als herinneringen aan ons vervlogen verleden de vooroorlogse gebouwen en de wederopbouwblokken terugvinden. Zij vormen samen met de nieuwbouw een unieke, eclectische stad.