Op 19 december 2019 zat De Doelen vol met Rotterdamse helden. Geen verzetsstrijders of sportkampioenen, maar gewone Rotterdammers die zich wekelijks vrijwillig inzetten voor anderen. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPhO) besloot deze helden in het zonnetje te zetten door ze uit te nodigen voor een gratis concert. Anouk Ama van Gers! sprak met twee organisaties die vrijkaarten mochten weggeven en met Noah Matsumoto, een van de gelukkige vrijwilligers in de zaal.
Ik heb afgesproken met Bram Dingemanse van Buurtnetwerk Huize Middelland. Later zal Anne Theelen van het vrijwilligersplatform Rotterdammersvoorelkaar aansluiten. We ontmoeten elkaar in Recreatiecentrum Oostervant, in een zijstraat van de levendige
1e Middellandstraat. Als ik aankom, is het er gezellig druk. De houten tafels in het restaurant worden bevolkt door een groep koffiedrinkende dames en een gemengd gezelschap dat later zal gaan bowlen. Ik neem plaats aan een hoge tafel aan het begin, zodat Dingemanse mij makkelijk kan vinden. We hebben elkaar nog niet eerder gezien en vanaf deze plek kan ik alle nieuwe gasten binnen zien komen.
Gezonde wijk
Mijn strategie blijkt overbodig. Zodra Dingemanse binnenkomt, wordt hij herkend en begroet door de meeste gasten in het restaurant. Het was onmogelijk geweest om Dingemanse mis te lopen. “Anouk?”, vraagt hij mij. Ik antwoord bevestigend. “Sorry hoor”, verontschuldigt hij zich. “Ik kom hier altijd wel een bekende tegen.” Dingemanse is netwerkregisseur bij Huize Middelland, dat verspreid is over twaalf locaties in de stad. Hij onderhoudt contacten tussen de locaties en coördineert de inzet van vrijwilligers. “Werk waar ik heel blij van word”, vertelt hij. “Ik wil graag dat wijkbewoners elkaar zien en begrijpen. Daarvoor is verbinding nodig. Vrijwilligers en buurthuizen zorgen daarvoor: ze brengen mensen met verschillende achtergronden met elkaar in contact. Mensen die elkaar anders misschien voorbij zouden lopen. Vrijwilligers houden de wijk gezond.”
Bijkopen
Huize Middelland draait grotendeels op vrijwilligers. Hun inzet is volgens Dingemanse onmisbaar, daarom wil hij ze graag tevreden houden. Toen Dingemanse de uitnodiging ontving van het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPhO) om vrijkaarten weg te geven, reageerde hij daarom meteen. “Dit was een buitenkans!”, legt hij enthousiast uit. “Veel van onze vrijwilligers hebben nog nooit een concert bijgewoond, omdat hun portemonnee of agenda dat niet toelaat. Met deze vrijkaartjes konden we hen trakteren op iets wat buiten hun mogelijkheden ligt. Ik mocht ‘enkele vrijwilligers’ blij maken, maar zag in totaal 27 reacties binnenkomen. Ik nam contact op met het RPhO en vroeg of ik kaarten kon bijkopen. Dat was niet nodig. We kregen alle kaarten gratis.”
‘Met deze vrijkaartjes konden we de vrijwilligers trakteren op iets wat buiten hun mogelijkheden ligt’
Mooi gebaar
Matsumoto is een van de vrijwilligers die zich opgaf voor een vrijkaart. De jonge landschapsarchitect met Amerikaanse, Franse en Japanse wortels doet vrijwilligerswerk in de Spoortuin, waar hij vlak naast woont. Toen Matsumoto een aantal jaar geleden in de wijk kwam wonen, zag hij een oproep om te helpen een hek om de Spoortuin te zetten. Matsumoto hielp met het hek en is daarna gebleven. Sindsdien werkt hij elke zondag zes uur in de Spoortuin. Om de wijk te onderhouden, maar ook omdat hij er zelf voldoening uithaalt. Hij heeft een groot en dankbaar sociaal netwerk opgebouwd en vrienden leren kennen. “En als je vrienden hebt”, concludeert Matsumoto, “dan heb je minder problemen.”
Hoewel hij weinig interesse heeft in klassieke muziek, wilde Matsumoto toch graag mee naar De Doelen. Enerzijds omdat klassieke muziek live altijd anders klinkt dan wanneer het opgenomen is en anderzijds omdat Matsumoto het leuk vond om eens iets anders te doen met zijn collega’s van de Spoortuin. “Niemand van ons doet vrijwilligerswerk om ervoor beloond te worden. We hebben plezier met elkaar en doen dit werk graag. En soms ook niet, bijvoorbeeld wanneer iets misgaat of iemand gewond raakt. Wij beschouwen onze vrijwillige bijdrage niet als werk, maar eerder als een manier van leven. Dat het RPhO ons werk waardeert, vind ik een mooi en dankbaar gebaar.”
Nieuwe ervaring
Tijdens het gesprek met Matsumoto is Theelen aangeschoven. Theelen is marketeer bij de sociale onderneming NLvoorelkaar, waaronder vijftig platformen hangen. Rotterdammersvoorelkaar is er daar één van. Het platform brengt vraag en aanbod bij elkaar en koppelt vrijwilligers aan vrijwilligerswerk. Het platform kent ruim dertig categorieën vrijwilligerswerk. Denk hierbij aan een vrijwilliger die aanbiedt om voor te lezen aan kinderen met een taalachterstand. Het resultaat is een netwerk van organisaties, particulieren en instellingen met een groot en divers aanbod. Op dit moment staan er 9629 Rotterdamse vrijwilligers ingeschreven op het platform, die de afgelopen drie jaar in totaal 1,3 miljoen uur vrijwilligerswerk realiseerden in de stad.
Uit onderzoek blijkt hoeveel impact het platform Rotterdammersvoorelkaar heeft, waardoor je je eigenlijk niet kunt voorstellen dat de stad nog zonder kan. Theelen en haar collega’s wilden de vrijwilligers daarom passend bedanken. Maar hoe? Alle 9629 vrijwilligers een kerstpakket of cadeau geven zat er financieel niet in, bekent Theelen. “En toen kwam het aanbod van het RPhO binnen om vrijkaarten weg te geven”, reconstrueert ze. “Wat een fantastisch idee, dachten wij. Voor veel van onze vrijwilligers is een concertavond niet weggelegd. Met deze actie konden we hen bedanken én een nieuwe ervaring geven.”
Verrassende waarde
Rotterdammersvoorelkaar bestaat nu drie jaar. Theelen werkt er sinds twee jaar. Daarvoor was ze zelf ook actief als vrijwilliger. In al die jaren heeft ze gezien welke positieve gevolgen vrijwilligerswerk heeft op mensen. Niet alleen voor degene die het ontvangt, maar ook voor diegene die het verricht. “Uit ons jaarlijkse gebruikerstevredenheidsonderzoek blijkt dat 43 procent van de deelnemers zijn eigen hulpvraag oplost”, vertelt Theelen. “Mensen plaatsen een hulpvraag, omdat ze zich bijvoorbeeld alleen voelen. Vervolgens besluiten ze vrijwilligerswerk te gaan doen en merken dat daardoor hun eenzaamheid vermindert.”
Dingemanse herkent die wisselwerking en vult aan hoe uniek vrijwilligerswerk eigenlijk is: “Vrijwilligerswerk kun je niet plannen, dat gebeurt. Het maakt gebruik van de kwaliteiten die op dat moment aanwezig zijn, en brengt mensen op een ongedwongen manier met elkaar in contact. Vrijwilligerswerk is minder stuurbaar, maar brengt daardoor juist een verrassende waarde met zich mee.” Elkaar helpen leidt niet alleen tot kennisdeling, maar maakt mensen ook gelukkig, gelooft Theelen. “Het raakt me dat het RPhO dat ook ziet en vrijwilligers daar met deze actie voor wil belonen.”