Kloppend hart van Rotterdam

De menselijke kant van architectuur

Kim Hoefnagels Tekst
Frank Hanswijk Beeld

Wie denkt dat het Architectuur Film Festival Rotterdam (AFFR) alleen interessant is voor architecten, heeft het mis. Op het programma staan weliswaar zo’n 100 films over architectuur en ‘de stad’, maar in die films spelen niet de gebouwen de hoofdrol. Er wordt juist ingezoomd op de menselijke kant van het verhaal. Het festival is van 10 tot en met 13 oktober in LantarenVenster.

Een zonderling figuur in een wit harnas kijkt door een troebel raam naar buiten. Op de achtergrond zie je New Orleans, de hoge woontoren op de Wilhelminapier met in de voet LantarenVenster. In het fictieve universum van Star Wars zou zijn pak niet misstaan, maar hier, eenzaam in Rotterdam, oogt het nogal vreemd. De foto, geschoten in de Fenixloods in Katendrecht, is een campagnebeeld van het Architectuur Film Festival Rotterdam (AFFR). Het maakt deel uit van een drieluik over mensen die niet helemaal op hun plaats lijken. Alsof ze na een reis door de tijd per ongeluk in Rotterdam zijn terechtgekomen. Wies Sanders, directeur van het AFFR: “Het is een hint naar het thema: Time Machine. Tijdens het festival draait het om nadenken over wat is geweest en dromen over de toekomst.” Inspiratie voor het thema vond Sanders in het heden. “We zitten al een tijdje in een crisis en deze lijkt zich alleen maar te verlengen en te verdiepen. We kunnen niet meer terug zoals het was, alleen dan is de vraag: waar moet het naartoe? Wie terugkijkt, kan alles beter in perspectief plaatsen.”

‘Bij architectuur denken veel mensen aan lege, kille gebouwen. Wij laten juist iets anders zien’ 

Geen babbelende architecten

Niet alle films hebben trouwens een duidelijke link met tijd of tijdreizen. Sanders: “We tonen ook premières van wat meer hardcore architectuurfilms.” Uiteindelijk is het belangrijkste criterium dat het programma een zo breed mogelijk publiek aanspreekt. Hoe? Door ook de menselijke kant van architectuur te laten zien. Sanders: “Bij architectuur denken veel mensen aan lege, kille gebouwen. Wij laten juist iets anders zien. Geen babbelende architecten, maar films over de relatie tussen mensen en de gebouwde ruimte waarin zij leven. Daarnaast hebben we een divers programma met debatten, talkshows en een tour langs oude bioscopen in Rotterdam.” 

Klim op het dak

Dat het niet alleen interessant is voor architecten, blijkt moeilijk uit te leggen aan iemand die het festival helemaal niet kent. Om het programma meer kenbaar te maken, organiseren Sanders en haar collega’s in de maanden voor het AFFR filmvoorstellingen op Rotterdamse daken, de zogenoemde rooftopscreenings. Leuk detail: de locatie speelt mee in de keuze voor de film. Het dakterras van het Schieblock, met uitzicht op de daktuin, vormde bijvoorbeeld het decor voor Q, The Winged Serpent, een film over een groot monster dat zonnebadende mensen van de daken afplukt en onthoofd. “Ja, dat kan gebeuren als je iets te veel groen in de stad krijgt, dat trekt beesten aan”, zegt Sanders niet zonder ironie. “Op een plek waar veel licht was van nabijgelegen parkeergarages hebben we The City Dark laten zien, een documentaire over lichtvervuiling.”

Een van de campagnebeelden van het AFFR. Beeld: aangeleverd AFFR

Creatieve bouwstad

Het festival zelf vindt plaats in LantarenVenster op de Wilhelminapier. Bij uitstek een plek waar Rotterdam zich manifesteert als architectuurstad. De moderne hoogbouw levert het bewijs: dit is een belangrijke afzetmarkt voor architectenbureaus. Volgens Sanders is dat nu minder dan vroeger, maar de sfeer van bouwen zit er nog steeds in. “Je vindt hier niet per definitie de beste architectuur of het beste stedenbouwkundige plan, maar wel de meeste bedrijvigheid. Dat maakt van Rotterdam een architectuurstad, of beter gezegd: een creatieve bouwstad. Het AFFR draagt daaraan bij als een internationale ontmoetingsplek voor architecten, filmmakers, distributeurs en festivalorganisatoren.”